Concurrentie in zorgsector verzandt in regelgeving en conflicten
Array
De huidige vorm van gereguleerde marktwerking, waarin instellingen zowel moeten concurreren als samenwerken in de zorgketen, zorgt er niet voor dat thuiszorginstellingen ondernemers worden die meer gaan innoveren. De oorzaak van deze juridisering is volgens Youri Hildebrand van KPMG de onduidelijke marktstructuur waarin de grens tussen samenwerking en kartelvorming niet altijd helder te trekken is.
Hildebrand: “Dit is geen transitieprobleem, maar een structurele weeffout.” Hildebrand onderzocht de gevolgen van de marktwerking in de zorgsector. Hildebrand: “De kern van het probleem zit in de grote hoeveelheid regelgeving en toezicht die nodig is voor een klein beetje marktwerking. Regulering is nodig om instellingen op beperkte schaal commercieel te laten werken terwijl de publieke belangen gewaarborgd blijven. Deze regulering zal steeds uitgebreider en gedetailleerder worden om aan te blijven sluiten bij de veranderende marktomstandigheden. De ervaring in andere sectoren leert dat hier minstens een generatie overheen gaat, zodat aan regulering structureel veel aandacht moet worden besteed. Het belangrijkste gevolg daarvan is dat de voordelen van marktwerking niet geplukt kunnen worden.” Marktwerking is volgens Hildebrand gebaseerd op strijd om te overleven in een onzekere omgeving. Hildebrand: “Zorginstellingen zijn echter niet gewend om risico’s te nemen. Zij willen juist onzekerheid verminderen om hun klanten beter van dienst te zijn. Bovendien is er sprake van beperkte toepassing van integraal risicomanagement: zorginstellingen weten vaak niet eens wat hun risico’s zijn.
De huidige vorm van gereguleerde marktwerking, waarin instellingen zowel moeten concurreren als samenwerken in de zorgketen, zorgt er niet voor dat thuiszorginstellingen ondernemers worden die meer gaan innoveren. Wel zullen zij de komende jaren gespecialiseerd raken in het omgaan met nieuwe regelgeving, het onderling opstellen van contracten en het voeren van rechtszaken. Er is weliswaar prijsconcurrentie, maar een groot deel van de efficientiewinst zal opgaan aan bureaucratie, zonder dat daar een betere dienstverlening tegenover staat. Dit is bijvoorbeeld het geval in het openbaar busvervoer. De helft van de efficiencywinst blijkt daar al op te gaan aan juridische overheadkosten, terwijl busbedrijven steeds meer uitvoeringsorganisaties worden en steeds minder innovatieve bedrijven.”
Hildebrand verwacht dat zorginstellingen op korte en middellange termijn zullen fuseren om zo intern afspraken op grotere schaal in het belang van de client te kunnen maken. Hildebrand: “Dit kunnen fusies zijn tussen thuiszorginstellingen onderling, maar ook met ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingstehuizen en zelfs met zorgverzekeraars. De overheid moet in deze nieuwe situatie ondernemersschap stimuleren door de consument een grotere rol te geven en ervoor te zorgen dat iedere verzekerde meerdere keuzes heeft. Want als het aanbod zich breed organiseert, moet de vraag dat ook kunnen doen.”
