Biologen en medici gaan kennis koppelen

NWO en ZonMw investeren 13 miljoen euro in systeembiologie
NWO en ZonMw investeren dertien miljoen euro in drie Nederlandse centra voor systeembiologie. In deze centra bundelen biologen, medici, chemici, natuurkundigen, wiskundigen en informatici hun krachten om levende organismen beter te gaan begrijpen. De centra komen bij de Rijksuniversiteit Groningen, het Nederlands Kanker Instituut in Amsterdam en bij de Radboud Universiteit Nijmegen.

Het in kaart brengen van het complete genoom was wereldnieuws. Inmiddels zijn er databanken vol met gegevens over genen, eiwitten, ecosystemen, energiehuishouding en andere biologische processen. Dankzij de enorm toegenomen rekenkracht van computers is het nu mogelijk om al deze gegevens te koppelen. Aan de hand van de uitkomsten blijkt welke nieuwe experimenten moeten worden uitgevoerd. Systeembiologen gebruiken de resultaten in nieuwe modellen om de samenhang tussen alle factoren te bestuderen. In de toekomst willen systeembiologen bijvoorbeeld de werking van medicijnen beter voorspellen,  industriele bioprocessen minder energie laten verbruiken en verstoorde ecosystemen begrijpen om ze beter te kunnen laten herstellen.

Centrum 1
Systems Biology Centre for Energy Metabolism and Ageing (SBC-EMA), Groningen

Het Systems Biology Centre for Energy Metabolism and Ageing (SBC-EMA), gevestigd bij de Rijksuniversiteit Groningen en onderdeel van het Universitair Medisch Centrum Groningen, ontvangt een subsidie van vier miljoen. Dit centrum gaat het verband tussen energiehuishouding en veroudering onderzoeken. Als men verschillende soorten van levende wezens met elkaar vergelijkt, van de kleinste eencellige bacterie tot aan de grootste olifant, dan blijkt de hoeveelheid energie die een individu gedurende een hele leven per eenheid lichaamsgewicht verbruikt, opmerkelijk constant. Een zuinige energiehuishouding blijkt gerelateerd aan een langere levensduur. Binnen een soort geldt dit verband niet zonder meer en kan (lichte) lichamelijke inspanning ondanks het extra energieverbruik de levensduur juist verlengen. De onderliggende reden, is momenteel nog een raadsel. Energiehuishouding en veroudering zijn complexe processen die gekenmerkt worden door het samenspel van een grote hoeveelheid factoren. De ontrafeling van de verbanden tussen deze processen vereist daarom een interdisciplinaire systeembiologische aanpak. Er zullen modellen worden ontwikkeld, die met name aan gistcellen en muizen worden getoetst. Door de uitkomsten van het onderzoek in SBC-EMA te koppelen aan het brede en langlopende bevolkingsonderzoek ‘LifeLines’ wil het centrum nieuwe inzichten verkrijgen in de vraag hoe mensen op een gezonde manier ouder kunnen worden.

Centrum 2
Cancer Systems Biology Centre (CSBC), NKI Amsterdam

Het Cancer Systems Biology Centre (CSBC), verbonden aan het Nederlands Kanker Instituut – Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) in Amsterdam, ontvangt een subsidie van 4,5 miljoen euro. Dit centrum wil twee complexe mechanismen doorgronden die betrokken zijn bij het ontstaan van borstkanker. De onderzoekers kijken daarbij naar reacties zowel van gekweekte cellen als van de intacte tumor en andere weefsels in het lichaam. Aan de hand van patientengegevens, maar vooral ook middels experimenten met menselijke cellijnen en speciale muizenstammen, worden twee systemen die bij het veroorzaken van borstkanker betrokken zijn op verschillende niveaus onder de loep genomen. Zo denken de onderzoekers computermodellen te kunnen ontwikkelen die het effect van een gerichte therapie beter voorspellen. De resultaten die dit centrum genereert kunnen bijdragen aan een precieze diagnose van het type borstkanker en een effectievere behandeling. De ontwikkelde kennis kan in de toekomst ook gebruikt worden voor een systeembiologische analyse van andere vormen van kanker en andere ziekten.

Centrum 3
Centre for Systems Biology and Bioenergetics (CSBB), Nijmegen

Het derde centrum, dat ook een subsidie van 4,5 miljoen ontvangt, is het Centre for Systems Biology and Bioenergetics (CSBB; www.csb-bioenergetics.nl). Het nieuwe centrum is verbonden aan het Universitair Medisch Centrum St Radboud en de Radboud Universiteit in Nijmegen. Het onderzoek binnen het CSBB richt zich op de energievoorziening van de cel, met name op een belangrijk biochemisch sleutelcomplex. Met hulp van dit complex wekken levende cellen efficient energie op. De aanmaak van de vele verschillende eiwitten waaruit het complex wordt opgebouwd, de aanvoer naar de assemblageplek, het foutloos samenstellen en het storingsvrij laten functioneren van dit sleutelcomplex, vereisen elk een precieze orkestratie. De ingewikkelde kluwen van afhankelijkheden rondom dit complex verklaart mogelijk het feit dat vele ziektebeelden samenhangen met ontregelingen van de energiestofwisseling.

In dit centrum denken de onderzoekers verstoringen op het niveau van moleculen, weefsels, organen en patienten beter te kunnen voorspellen en begrijpen. Zo kunnen nieuwe en veiligere therapieen (geneesmiddelen, maar ook toegespitste dieten) worden ontwikkeld.

NWO

NWO is dé nationale wetenschapsfinancier en heeft tot taak het wetenschappelijke onderzoek in Nederland te laten excelleren via nationale competitie. Jaarlijks geeft NWO ruim 700 miljoen euro uit aan subsidies voor toponderzoek en toponderzoekers, vernieuwende instrumenten en apparatuur, en aan instituten waar toponderzoek wordt bedreven. NWO financiert het onderzoek van ruim 5300 getalenteerde wetenschappers aan universiteiten en instellingen. Selectie door middel van peer review is in handen van onafhankelijke deskundigen. NWO bevordert de overdracht van kennis naar de maatschappij.

ZonMw

ZonMw is de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie. ZonMw werkt aan de verbetering van preventie, zorg en gezondheid door het stimuleren en financieren van onderzoek, ontwikkeling en implementatie. Het werkgebied van ZonMw ligt op het snijvlak van gezondheidsonderzoek, beleid en zorginnovatie. Juist die combinatie maakt ZonMw tot een unieke organisatie. ZonMw heeft als opdrachtgevers NWO en het ministerie van VWS.

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.