Weefselbank opgezet voor persoonsgerichte behandeling van kanker
Array
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis is in samenwerking met PamGene gestart met het opzetten van een weefselbank met versgevroren tumorweefsels. Deze weefselbank zal worden gebruikt voor kinase biomarker onderzoek met als doel een persoons- gerichte behandeling van kankerpatiënten in de toekomst mogelijk te maken. Voor het zover is, is het van belang om met correct verzamelde en goed gedocumenteer- de klinische samples te werken. De eerste fase van de zogenaamde PamBrabant studie richt zich dan ook op het ontwikkelen van de beste manier waarop de tumorweefsels opgeslagen moeten worden. Een multidisciplinair team werkt aan dit belangwekkende onderzoek.
Van oudsher wordt (tumor)weefsel gefixeerd in formaline en daarna in paraffineblok- jes opgeslagen. Voor nieuwere onderzoekmethodes is steeds vaker vers ingevroren weefsel noodzakelijk. Veel onderzoek naar tumoren mislukt, doordat er geen inge- vroren weefsel aanwezig is of doordat de kwaliteit van het te onderzoeken weefsel niet consistent is. De Brabantse onderzoekers hebben daarom allereerst protocollen opgesteld, voor de wijze waarop het onderzoeksmateriaal verzameld moet worden. Het hele logistieke traject rond het uitnemen van kankerweefsel uit borst of darm tot het invriezen in de weefselbank is in kaart gebracht en opnieuw vormgegeven.
Invriestijd
Voor het onderzoek is van belang dat zoveel mogelijk enzymactiviteit behouden blijft. Op dit moment worden daarom proeven gedaan om te bekijken wat de beste rand- voorwaarden en de beste invriestijd zou moeten zijn. Het gaat erom zoveel mogelijk moleculair biologische informatie te achterhalen over de oorzaken van het ontstaan en de groei van de tumor.
Als de logistiek en opslag in het JBZ geoptimaliseerd zijn, hopen de onderzoekers dat ook andere Brabantse ziekenhuizen zich bij dit initiatief aansluiten en hun patiënten de mogelijkheid gaan bieden dit wetenschappelijke onderzoeksinitiatief te ondersteu- nen.
Gepersonaliseerde medicatie
Het al dan niet aanslaan van bepaalde medicijnen is mede afhankelijk van de gene- tische aard van de patiënt. Nu al wordt bij bepaalde vormen van leukemie eerst een test gedaan om te voorspellen of een bepaalde therapie zal aanslaan of niet. In de toekomst zal gepersonaliseerde medicatie op grond van moleculair biologisch onder- zoek naar verwachting een hoge vlucht nemen. Biomarkers – moleculen of molecu- laire activiteiten gestart door een bepaalde ziekte – zijn de benodigdheden om deze selectie, van patiënt en medicijn, mogelijk te maken. Om biomarkers te ontdekken en te valideren is toegang tot patiënten materiaal, zoals bloed of weefsels, van cruciaal belang. Het Bossche bedrijf Pamgene heeft een unieke chiptechnologie ontwikkeld die het mogelijk maakt om zogenaamde ‘kinases’ op te sporen, enzymen, die te maken kunnen hebben met de groei van de tumor. De kinase enzymgroep heeft 500 verschillende familieleden en vormt een belangrijk aangrijpingspunt voor de ontwik- keling van medicijnen door de farmaceutische industrie. Ook de interactie tussen potentiële medicijnen en de kinases wordt op de Pamchip gemeten.
Subsidie
Aan het onderzoek wordt gewerkt door oncoloog Hans Pruijt, patholoog Peet Nooijen, de speciaal voor de studie aangetrokken research nurse Marc Vermeer, arts- assistent Interne Geneeskunde Rianne van de Oord, de chirurgen Jeroen Vogelaar en Miranda Ernst, en kinderarts Esther de Vries. Dr. De Vries is coördinator van de onder- zoekslijn ‘Kanker, afweer en infecties’, waar de studie deel van uitmaakt. De PamBrabant studie is mogelijk geworden door een subsidie van ruim 800.000 euro toegekend door de Commissie OP-Zuid. Het Operationeel Programma Zuid-Nederland (OP-Zuid) is een gezamenlijk subsidieprogramma van de provincies Limburg, Noord- Brabant en Zeeland, samen met de steden Breda, Tilburg, ‘s-Hertogenbosch, Eindho- ven, Helmond, Venlo, Sittard-Geleen, Heerlen en Maastricht voor activiteiten die me- degefinancierd worden uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO)
Jeroen Bosch Ziekenhuis
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis is een groot ziekenhuis op meerdere locaties in de regio ’s-Hertogenbosch en de Bommelerwaard. Sinds 1274 kent de regio een gastvrij ziekenhuis waar persoonlijke aandacht voor de patiënt, kwaliteit en innovatie be- langrijk zijn. Het ziekenhuis betrekt in 2011 een nieuw gebouw en wil dan het meest patiëntgerichte ziekenhuis in Nederland zijn. Met ruim 240 medisch specialisten verdeeld over 29 specialismen is het Jeroen Bosch Ziekenhuis een topklinisch centrum voor acute en specialistische zorg. Als opleidingsziekenhuis levert het een belangrijke bijdrage aan de opleiding van artsen en verpleegkundigen in Nederland. Speerpunten in de zorg zijn Oncologie, Cardiovasculaire geneeskunde, Endoscopie en Transmurale geneeskunde.
PamGene
PamGene is gevestigd in ’s-Hertogenbosch en actief in een nieuw onderzoeksgebied dat een brug vormt tussen de farmacie (geneesmiddelenontwikkeling) en de genees- kunde. PamGene’s technologie, producten en diensten zijn ontwikkeld voor de analyse
van moleculen die een rol spelen bij het ontstaan en verloop van ziektes. Op basis van deze analyses ontwikkelt PamGene nieuwe testen die nodig zijn om het juiste medicijn voor de juiste patiënt te kunnen selecteren. Vanaf de start in 2000 is Pam- Gene door verschillende investeerders substantieel met durfkapitaal gefinancierd. Daarnaast is door diverse locale, nationale en Europese overheden de innovatieve productontwikkeling ondersteund. PamGene heeft momenteel 29 medewerkers in dienst, waarvan de helft actief is in onderzoek en ontwikkeling.
