Literatuur en Geneeskunde: Ontspoorde cellen – Voor wachten geen talent
Array
VU medisch centrum
Op het jaarlijkse symposium Literatuur en Geneeskunde, zie ook vorig bericht, zijn er bijdragen van onder andere Manon Uphoff en Ronald Giphart. Dagvoorzitter is journalist/schrijver John Jansen van Galen. In de aanloop naar het symposium bespreekt Arko Oderwald zes boeken waarin ontspoorde cellen de hoofdrol spelen. Deze keer `Het evenwicht: Ineens kanker’ van Martin Bril.
Op 4 december 2008 was Martin Bril sinds lange tijd weer tafelheer bij De Wereld Draait Door. Die ochtend mailt hij aan een ‘showcollega’: “Het gaat. Vanavond DWDD. Nu al nerveus.” Aan tafel vertelt hij wat hem het afgelopen half jaar heeft beziggehouden: er was een tumor geconstateerd, een uitzaaiing in zijn nek van een oorspronkelijke tumor in zijn darmen, chemo en bestraling. Hoewel lange tijd vanwege zijn ziekte niet meer in de krant, heeft hij toch erg veel gedaan: twee boeken gemaakt, veel gelezen. Maar zijn zomer was naar de haaien. Ondertussen wrijft hij voortdurend in zijn handen.
In het voorjaar van 2010 verscheen ‘Het evenwicht: Ineens kanker’. In dit boek zijn columns en verhalen van Martin Bril opgenomen die hij schreef over de twee keer dat bij hem kanker werd geconstateerd. Deze stukken zijn aangevuld met e-mails aan vrienden, bekenden en artsen. Verreweg het grootste deel van het boek beslaat het laatste levensjaar van Martin Bril, tussen april 2008 en april 2009. Door dit boek weten we nu hoe zwaar ziek hij was op die avond dat hij bij DWDD zat. “Ik voel in mijn lijf de chemo tekeergaan”, schreef hij die ochtend in een e-mail. Hij had voortdurend pijn, met name in zijn handen, hetgeen het werken ernstig belemmerde. Op 13 januari 2009 mailt hij: “de strijd is in volle gang, maar of hij winbaar is – ik weet het niet. Het is somberen geblazen dus, en werken. En dan weer vrolijk.” Op 3 februari mailt hij aan de Volkskrant dat de ziekte hem dreigt in te halen. Zo is een beklemmend boek ontstaan. De meestal wat afstandelijker (in de goede zin van het woord) columns, gedichten en verhalen, waarin hij op ongeevenaarde wijze en mooier dan ooit zijn waarnemingen noteert, en de veel directere en persoonlijke e-mails, houden elkaar in evenwicht. “We moesten weer wachten. In de gezondheidszorg is wachten het talent dat telt.” En dat was een talent dat Martin Bril niet bezat. In zijn op een na laatste mail zegt hij: “het is slecht. Niks lijkt te helpen. Mijn hoofd lijkt van mijn nek te vallen. Ik heb het niet lang meer. Binnenkort landt de rolstoel hier.” Zijn laatste mail een paar uur later, negen dagen voor zijn dood, is een bestelling van 18 boeken van Simenon, over wie hij een boek wilde schrijven. Beter kan zijn leven in het laatste jaar tussen hoop en realiteit niet worden uitgedrukt, denk ik.
