Een zorgpad is een vorm van bureaucratie, nou en?
Guus Schrijvers, Oud-Hoogleraar Public Health & Gezondheidseconoom 30 januari 2012 - 01:12
Array
Er was eens een burgemeester. Zijn moeder was dement. Het verpleeghuis was vol. Hij belde de GGD-directeur. Toen kwam die moeder binnen veertien dagen in het verpleeghuis. En ze leefde nog best lang en ook wel gelukkig. Met dit en andere voorbeelden reageerde prof. Jan Swinkels furieus op mijn vraag of zorgpaden bureaucratisch zijn. Hij gaf aan dat professionals tegenwoordig werken met beslisbomen, richtlijnen en zorgpaden en met formele bevoegdheden. Daardoor is het mogelijk dat ook een moeder van een stratenmaker snel in een verpleeghuis komt als dat professioneel gezien nodig is. De bureaucratie is in de negentiende eeuw uitgevonden als tegenkracht tegen de adel die voor zich zelf gunstige baantjes en kansen regelde. Nu bestaat bureaucratie ter bescherming tegen willekeur en suboptimaal professioneel gedrag en geeft zij rechten en inzicht aan patienten. Swinkels gaf aan liever te spreken van infocratie dan van bureaucratie. Bij de laatste komt gezag vanuit een centraal, gecontroleerd democratisch orgaan. Dat hoeft niet. Als de informatie over het professional handelen maar openbaar is voor iedereen. Ik stelde de vraag als discussieleider aan het einde van een inspirerend congres over zorgpaden op vrijdag 27 januari. Daar kwamen vrijwel alle nieuwe zorgpaden uit 2011 aan de orde. Een veelheid van zorgpaden op het terrein van 1. sneldiagnostiek van kankerpatienten, 2. van acute zorg 3. orthopedische ingrepen en 4. hart- en vaatziekten passeerde in workshop de revue. In de Nieuwsbrief van 5 februari volgen meer specifieke berichten. Aan het vrolijke congres namen 200 personen deel, meer dan verwacht. Uit vrijwel elk ziekenhuis waren professionals en kwaliteitsmanagers aanwezig. Ondergetekende sprak bij het afscheid de hoop uit, dat dit congres uitgroeit tot de jaarlijkse tentoonstelling van nieuwe zorgpaden. Gaat er bij jou in 2012 een nieuw zorgpad van start? Stuur je mij dan een mail op [email protected]
 en kom het vertellen eind januari 2012. Overigens organiseren wij op 5 apri leen congres voer indicatiestelling in de AWBZ. Eigenlijk is indicatiestelling een soort zorgpad, dat toegang biedt tot AWBZ zorg. Zie verder de agenda onderaan deze Nieuwsbrief. De Power Point presentaties van het congres verschijnen over enkele dagen op www.juliusacademy.nl/nieuwbriefzorginnovatie. Guus Schrijvers (getrouwd met Els Zwaan, drie kinderen) werd op 24 juni 1949 geboren in Amsterdam als zesde kind in een katholiek onderwijzersgezin. Na het gymnasium B diploma behaald te hebben(1967) ging hij in Amsterdam economie studeren. Hij studeerde cum laude af (1973) bij prof. Wim Duisenberg op de na-oorlogse conjunctuurgolven en bij prof. Joop Hattinga Verschure op zelfzorgafdelingen in ziekenhuizen. In 1980 promoveerde hij in Maastricht op het onderwerp regionalisatie en financiering van de Engelse, Zweedse en Nederlandse gezondheidszorg. Een stelling uit zijn proefschrift werd zijn levensmotto: wie de kleine structuren niet eert, maakt de grote structuren verkeerd.
Hij promoveerde bij de grondlegger van de Nederlandse gezondheidseconomie prof. Lou Groot en bij genoemde Hattinga Verschure. Van 1974 -1984 was Schrijvers lid van de Gemeenteraad van Utrecht voor de Partij van de Arbeid. Hij ‘deed’ daar portefeuilles zoals Volksgezondheid, Welzijn, Cultuur en Financiën. Op 1 juni 1987 werd Schrijvers samen met prof. Joop van Londen hoogleraar Public Health bij de Medische Faculteit Utrecht. Dat betekende voor hem een switch van macro onderwerpen zoals de inrichting van het verzekeringsstelsel naar kleinschalige projecten zoals educatie van diabetespatiënten.
Uit een interview uit 1987 komt het citaat: ‘als de faculteit mij vraagt voor deze leerstoel, wil ik wat betekenen voor de faculteit. Dan geef ik de macro-onderwerpen op.’ Samen met Van Londen richtte hij zich in 1987 op innovaties in de thuiszorg en op ketenzorg bij chronische zieken. Later zou het die activiteiten onder de vlag disease management bundelen. Tien jaar kwam de belangstelling voor ketens in de spoedzorg erbij. Zijn kennis op dit terrein bundelde hij in het boek Moderne Patiëntenzorg in Nederland, dat hij in 2002 samen met de plaatsvervangend hoofdinspecteur drs. Nico Oudendijk voor de gezondheidszorg schreef.
Vanaf het eerste begin had het bevorderen van het onderwijs in de Sociale Geneeskunde en de Volksgezondheid zijn grote aandacht. Toen Van Londen en hij begonnen was er helemaal niets op dit terrein. Schrijvers: ‘Een grote triomf ervoer ik op 2 april 1994 toen na zeven jaar trekken en duwen de eerste medische studenten bij een GGD en een Arbodienst een verplicht co-schap Sociale Geneeskunde liepen.’
In 1999 kwam een nieuw curriculum voor de medische studenten tot stand. Tropenjaren volgden tot 2006 voor hem en zijn collega dr. Gerdien de Weert om alle uitbreidingen van het sociaal geneeskundige onderwijs bij te benen. Zijn collegestof bundelde hij in 1997 en na verschillende drukken in 2002 in het boek Een kathedraal van Zorg en in de Engelse variant daarvan Health and Health Care in the Netherlands.
Per 1 juli 2007 gaan de onderzoeksactiviteiten van Schrijvers over in de Unit Innovaties in de Zorg binnen het Julius Centrum, dat hij in 1996 met collega prof. Rick Grobbee oprichtte. Zijn aandacht blijft liggen bij Disease Management en Spoedzorg. Schrijvers: ‘Ik begrijp nog steeds niet helemaal hoe die kleine structuren binnen Disease management en spoedzorg precies functioneren. Er is tegenwoordig ook veel uitwisseling met collega’s in Noord Amerika en elders in Europa. Dat verrijkt het inzicht in hoge mate. Elk land is op dit terrein een laboratorium voor een ander land..Voorlopig heb ik mijn handen vol aan de nieuwe Unit. Toch zou ik nog twee boeken willen schrijven.Het ene krijgt als titel, De gemoderniseerde kathedraal van zorg. Het tweede boek moet gaan over ondernemersschap en gelijke toegang tot de zorg. Beide zijn belangrijk maar o zo moeilijk te combineren. Hierbij zou ik de kennis van macro econoom weer kunnen gebruiken.’
Als oud hoogleraar Public Health en gezondheidseconoom bij het UMC Utrecht. geeft hij met zijn nieuwe boek ‘Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel.’ zijn visie hoe de gezondheidszorg eruit zou kunnen zien in een maatschappij met schaarste aan zorg. Het boek is bestemd voor het middenkader van zorgorganisaties. Naast schrijver van boeken en artikelen over de gezondheidszorg is Guus lid van enkele stuurgroepen en begeleidingscommissies en geef ik lezingen en workshops.
Guus Schrijvers is voor voordrachten, dagvoorzitterschappen, interviews en onderzoeksopdrachten te bereiken via [email protected] en telefonische via zijn secretaresse Annet Esser op telefoonnummer 030 250 9359.
Er was eens een burgemeester. Zijn moeder was dement. Het verpleeghuis was vol. Hij belde de GGD-directeur. Toen kwam die moeder binnen veertien dagen in het verpleeghuis. En ze leefde nog best lang en ook wel gelukkig. Met dit en andere voorbeelden reageerde prof. Jan Swinkels furieus op mijn vraag of zorgpaden bureaucratisch zijn. Hij gaf aan dat professionals tegenwoordig werken met beslisbomen, richtlijnen en zorgpaden en met formele bevoegdheden. Daardoor is het mogelijk dat ook een moeder van een stratenmaker snel in een verpleeghuis komt als dat professioneel gezien nodig is. De bureaucratie is in de negentiende eeuw uitgevonden als tegenkracht tegen de adel die voor zich zelf gunstige baantjes en kansen regelde. Nu bestaat bureaucratie ter bescherming tegen willekeur en suboptimaal professioneel gedrag en geeft zij rechten en inzicht aan patienten. Swinkels gaf aan liever te spreken van infocratie dan van bureaucratie. Bij de laatste komt gezag vanuit een centraal, gecontroleerd democratisch orgaan. Dat hoeft niet. Als de informatie over het professional handelen maar openbaar is voor iedereen. Ik stelde de vraag als discussieleider aan het einde van een inspirerend congres over zorgpaden op vrijdag 27 januari. Daar kwamen vrijwel alle nieuwe zorgpaden uit 2011 aan de orde. Een veelheid van zorgpaden op het terrein van 1. sneldiagnostiek van kankerpatienten, 2. van acute zorg 3. orthopedische ingrepen en 4. hart- en vaatziekten passeerde in workshop de revue. In de Nieuwsbrief van 5 februari volgen meer specifieke berichten. Aan het vrolijke congres namen 200 personen deel, meer dan verwacht. Uit vrijwel elk ziekenhuis waren professionals en kwaliteitsmanagers aanwezig. Ondergetekende sprak bij het afscheid de hoop uit, dat dit congres uitgroeit tot de jaarlijkse tentoonstelling van nieuwe zorgpaden. Gaat er bij jou in 2012 een nieuw zorgpad van start? Stuur je mij dan een mail op [email protected]