Hormonale anticonceptie, roken en het risico op veneuze trombo-embolie
ArrayDe Diane-35 is in opspraak vanwege ernstige bijwerkingen. De afgelopen 25 jaar zouden tien Nederlandse vrouwen zijn overleden aan een trombo-embolie veroorzaakt door de pil. Maar onder welke omstandigheden was dit? Gecombineerde hormonale anticonceptiva worden geassocieerd met een verhoogd risico op veneuze trombo-embolie. Combinatiepreparaten worden ontraden aan rokende vrouwen van ? 35 jaar, die niet kunnen stoppen met roken. Indien pilgebruik wordt gecombineerd met roken (m.n. bij > 15 sigaretten/dag) leidt dit, met name bij vrouwen boven 35 jaar, wel tot een klinisch relevante vermeerdering van de kans op arteriële trombose. Stoppen met roken is het meest effectief om de kans te verminderen. In geval van roken, zeker boven de leeftijd van 35 jaar, dient te worden geadviseerd het roken te staken vóór gebruik van hormonale anticonceptie.Voor de combinatiepil met cyproteronacetaat is geen aparte indicatie meer, omdat alle combinatiepreparaten een vergelijkbaar effect hebben op acne (zie de NHG-Standaard Acne).Daarnaast is het risico op veneuze trombo-embolieën bij deze pil twee- tot viermaal groter dan bij gebruik van een pil met levonorgestrel, norethisteron of lynestrenol (tweedegeneratiepil3). Het meest frequent komt een diep-veneuze trombose van het been voor. Het gebruik van geneesmiddelen bij hart- en vaatziekten vertroebelde de resultaten en was geen ‘confounder’.
Het risico op een veneuze trombose neemt af naarmate het pilgebruik langer duurt. In het eerste jaar is de kans op trombose ruim viermaal hoger bij gebruiksters van gecombineerde hormonale anticonceptiva vergeleken met niet-gebruiksters en dit risico neemt na meer dan vier jaar gebruik af tot ongeveer tweeëneenhalf Van maart 1999 tot september 2004 werden patiënten (mannen en vrouwen) met een eerste diep-veneuze trombose van het been of de arm, of een longembolie geselecteerd. Anticonceptiva met gestodeen, desogestrel, cyproteron en drospirenon geven meer aanleiding tot trombose dan anticonceptiva met levonorgestrel.
Indien pilgebruik wordt gecombineerd met roken (m.n. bij > 15 sigaretten/dag) leidt dit, met name bij vrouwen boven 35 jaar tot een klinisch relevante vermeerdering van de kans op arteriële trombose. Niet roken is essentieel om het risico op veneuze trombo-embolie, die geassocieerd wordt met het gebruik van gecombineerde hormonale anticonceptiva, niet verder te verhogen.