Alpe d’Huzes-geld voor UMCG-onderzoek
ArrayDuizenden deelnemers aan jaarlijks wielerevent Alpe d’Huzes beklimmen op 5 en 6 juni weer meermaals de Franse alpencol Alpe d’Huez. Allemaal gedreven door hetzelfde doel: geld inzamelen voor kankeronderzoek. Een deel hiervan gaat naar het UMCG, waar het gebruikt wordt om betere behandel- en revalidatiemethodes te vinden.
Medisch oncoloog in opleiding Rudolf Fehrmann (34) van het UMCG is halsoverkop naar Frankrijk vertrokken. Hij hoorde eind mei dat hij dit jaar een van de onderzoekers is die van Stichting Alpe d’Huzes een geldbedrag krijgt voor een onderzoek naar kanker. “Vieren komt later wel, eerst maar regelen dat ik op tijd in Frankrijk kom”, zegt hij nog vlak voor zijn vertrek.
Het nieuws wordt officieel gemaakt op de berg waarop daags later de wielrenners de achtste editie van het Nederlandse event verrijden. Iedere aan hen gedoneerde euro gaat naar het Alpe d’Huzes fonds. Dat wordt verdeeld over verschillende onderzoeken die uitgevoerd worden onder toezicht van KWF kankerbestrijding. Voornamelijk meerjarige studies, die beogen de levenskwaliteit van patiënten met én na kanker te verbeteren.
Boosdoeners opsporen
Fehrmann hoopt dat zijn werk de behandeling en prognose kan verbeteren van patiënten met nu nog lastig te bestrijden tumoren. “Naast chirurgie, radiotherapie en systematische behandeling zijn er de laatste jaren ook gepersonaliseerde behandelingen bijgekomen”, zegt hij. “Zoals moleculaire therapieën. Daarmee worden specifieke eigenschappen van een tumor die kanker veroorzaken bestreden en groeien de overlevingskansen van patiënten.”
Maar dit is nog geen optie voor iedereen. “Voor succesvolle moleculaire therapie moet je weten welke eigenschappen je wilt bestrijden. Vooral van veel agressieve soorten tumoren zijn die nog niet bekend. We hebben al ruim 16.000 tumor samples bekeken om een idee te krijgen van wat de potentiële boosdoeners zijn. Nu willen we gaan kijken of we patiënten die ze hebben kunnen selecteren, en of we voor hen een nieuwe therapie kunnen ontwikkelen.”
Zichtbaar maken
Een aantal UMCG-collega’s van Fehrmann kregen in 2012 al subsidie van Alpe d’Huzes. Moleculaire beeldvorming is bij meerdere onderzoeken het doel.
Zo houdt maag, darm en leverarts in opleiding Wouter Nagengast (34) zich bezig met rectumkanker. Ondanks de huidige behandeling, van radiochemotherapie gevolgd door chirurgie, ontwikkelt tot 50 procent van de patiënten toch uitzaaiingen die vaak niet te genezen zijn. Dat aantal hoopt hij te verminderen door een manier te vinden waarmee je patiënten kunt selecteren voor een extra, specifiek op de eigenschappen van de tumor gerichte behandeling.
Daarvoor gebruikt hij fluorescentielicht. “Patiënten krijgen een fluorescente stof ingespoten. Het eiwit waar het fluorescente stofje aan zit, traceert afwijkende eigenschappen van tumoren en markeert ze. Tijdens endoscopisch onderzoek lichten ze op zodat je er makkelijk ‘hapjes’ uit kunt nemen om te onderzoeken.”
Tumoreigenschappen in kaart brengen
UMCG-oncologe Liesbeth de Vries onderzoekt samen met het VUmc en UMC st. Radboud of je eigenschappen van tumoren ook met behulp van licht radioactieve stoffen in kaart kunt brengen. De stof, die zij testen op patiënten met borst-, niercel- en darmkanker, zendt straling uit vanuit de tumor die een PET-scanner kan registreren.
Goede tumorprofielen leveren veel voordelen op, zegt Nagengast. “Als je mensen gerichter kunt selecteren voor een therapie scheelt dat zorgkosten omdat minder patiënten een ineffectieve therapie zullen krijgen. De bijwerkingen daarvan krijgen ze ook niet. En met een effectieve gepersonaliseerde behandeling wordt hun overlevingskans groter.”
Levenskwaliteit verbeteren
Omdat kennis over hoe je de levenskwaliteit van patiënten met kanker kunt verbeteren nog schaarser is dan kennis over factoren die het krijgen van kanker beïnvloeden, is dat een belangrijk speerpunt voor Alpe d’Huzes bij het toekennen van subsidies. Een UMCG-onderzoek dat daar volledig op is gericht, is dat van Annemiek Walenkamp, Jourik Gietema en Ellen van Weert (de hoofdonderzoekers).
Zij concentreren zich op de revalidatie van patiënten met borstkanker, darmkanker en zaadbalkanker. Walenkamp: “Dat sporten goed is voor het herstel weten we al. Alleen nu beginnen patiënten vaak pas na hun behandeling aan een revalidatieprogramma, wij onderzoeken of het niet beter is om dat al tijdens de chemotherapie te doen.”
De patiënten krijgen een opbouwend sportprogramma op eigen niveau aangeboden: “de een begint dus met een rondje om de kerk met de rollator, een marathonloper misschien met 10 kilometer rennen.”
Kankeroverlevers
Tijdig aan de conditie gaan werken kan voor meer dan het herstel van het ziekbed van belang zijn. “Er komen steeds meer kankeroverlevers bij. Maar chemotherapie geeft ook lange termijngevolgen. De kans op hart- en vaatziekten neemt bijvoorbeeld toe. We meten ook of het risicoprofiel van patiënten voor dergelijke ziektes afneemt als ze eerder beginnen te sporten. Want je wilt niet dat iemand die op zijn twintigste kanker te boven komt, op zijn veertigste alsnog te vroeg overlijdt door een hartinfarct.”
Bron: UMCG
