Nieuw gen gevonden dat bijnierhypertensie veroorzaakt
Array
Een internationaal consortium met onderzoekers van het UMC St Radboud heeft een nieuwe DNA-mutatie ontdekt in bijnieradenomen. Het is de vierde mutatie die bij PHA-patiënten hoge bloeddruk (hypertensie) veroorzaakt en daarmee de kans op hart- en vaatziekten sterk vergroot, zo schrijven ze in Nature Genetics. De nieuwe mutatie komt vooral voor in kleine bijnieradenomen bij mannen. Verwijdering van de bijnier leidt vaak tot genezing van de ziekte.
Hoge bloeddruk verhoogt de kans op hart- en vaatziekten. Een regelmatig voorkomende – maar te genezen – oorzaak van hoge bloeddruk is PHA (primair hyperaldosteronisme). PHA ontstaat doordat de bijnieren teveel aldosteron aanmaken. Die overproductie wordt vaak veroorzaakt door goedaardige tumoren in de bijnieren (bijnieradenomen).
Genezen van hoge bloeddruk
“Hoewel PHA de meest voorkomende bijnieraandoening is, wordt ze nog altijd slecht herkend door artsen”, zegt internist Jaap Deinum van het Radboud Bijnier Centrum. “Vijf tot tien procent van alle patiënten met hoge bloeddruk heeft waarschijnlijk PHA en bij de helft van hen wordt de aandoening veroorzaakt door een bijnieradenoom. Verwijdering van de bijnier geeft een sterke verbetering van de bloeddruk en leidt vaak zelfs tot genezing. Dit kan levenslange behandeling met medicijnen voor een te hoge bloeddruk voorkomen. Mede daarom is een goede en snelle diagnose belangrijk.”
Nieuw gen gevonden
Naar de genetische mutaties en biologische processen die de aanmaak van het hormoon aldosteron bij PHA omhoog jagen wordt veel onderzoek gedaan. Deinum: “Drie genen – KCNJ5, ATP1A1 en ATP2A3 – zijn het afgelopen jaar al in kaart gebracht. Ons consortium met Engelse, Deense, Oostenrijkse en Tsjechische collega’s heeft nu in Nature Genetics de ontdekking gepubliceerd van een vierde gen: CACNA1D.”
Vaak gemist
In het artikel beschrijven de onderzoekers onder meer hoe de mutatie in het gen tot PHA leidt. Bovendien laten ze zien dat de nieuw gevonden mutatie vooral wordt aangetroffen in de kleine adenomen. Al eerder hadden de pathologen Benno Kusters en Bastiaan Tops en de internisten Tanja Dekkers en Jaap Deinum gevonden dat de al bekende KCNJ5-mutaties vooral voorkomen bij wat jongere vrouwen. In dit onderzoek laten ze zien dat de CACNA1D-mutaties vooral voorkomen in de kleine adenomen bij wat oudere mannen. Juist die kleine adenomen worden vaak gemist bij afbeeldend onderzoek. De indeling in verschillende mutaties en verschijningsvormen kan bijdragen tot een betere diagnose van de PHA-patiënten.
Expertisecentrum
Intussen gaan de onderzoekers na of er nog meer gemuteerde genen een rol spelen bij PHA. Deinum: “Dat kunnen mutaties in de adenomen zijn, maar mogelijk spelen ook mutaties in de bijnieren een rol die op hun beurt het ontstaan van mutaties in adenomen vergemakkelijken. Daarnaast onderzoeken we of het mogelijk is om de mutaties al vast te stellen vóór het verwijderen van de bijnier. Het zijn allemaal belangrijke stappen die ervoor zorgen dat patiënten met PHA zo goed mogelijk worden geholpen. Een groot voordeel voor dit onderzoek is dat wij dit kunnen doen met collega’s van de afdelingen pathologie, radiologie, urologie, endocrinologie, kindergeneeskunde en labgeneeskunde binnen het Radboud Bijniercentrum, het Nijmeegse expertisecentrum voor bijnierziekten dat drie jaar geleden is opgericht.”
