Het ideale ziekenhuislandschap
Array
Wie wel eens een ‘historisch en authentiek’ huis op een prachtige plek heeft gekocht, kent het dilemma. Het huis heeft een gigantische achterstand in onderhoud en een indeling die niet meer van deze tijd is. Wat doe je dan? Grootscheeps en duur verbouwen en restaureren, met veelal een eindproduct dat toch nog niet geheel op de toekomst is ingericht? Of eenvoudig slopen en een compleet nieuwe woning neerzetten die wel toekomstbestendig is en van alle gemakken voorzien?
Het huidige ziekenhuislandschap en de zorg die daar geleverd wordt stellen ons voor een soortgelijk dilemma. Zo’n 100 ziekenhuizen, min of meer verspreid over ons land, proberen krampachtig in een marktomgeving samen te werken om de zorg in de toekomst op peil én betaalbaar te houden. Dit proces verloopt uiterst moeizaam. We hebben ook nog niet voldoende helder gedefinieerd hoe het nieuwe ziekenhuislandschap er idealiter uit gaat zien.
Als blogger sluit ik nu even mijn ogen voor de harde werkelijkheid en schets ik een persoonlijk beeld van dit nieuwe ziekenhuislandschap
Ondertussen neemt de druk vanuit de buitenwereld, met name de verzekeraars, snel toe. Er wordt van ons verlangd dat we een meer onderscheidend en concurrerend zorglandschap creëren. Transparant, met beheersbare kosten en in een onderlinge kwaliteitsslag verwikkeld. Binnen maar ook buiten de UMC’s leidt dit tot vele discussies. Hoe profileren we de zorg binnen thema’s (TRF-discussie), hoe stemmen we die af met het daaraan gekoppelde onderzoek (profileringsgebieden), hoe krijgen we de kwaliteit van zorg meetbaar, hoe vinden we de juiste parameters en voorkomen we extra registratielast, hoe gaan we om met volume-eisen binnen bijvoorbeeld de oncologische zorg. Enzovoorts.
Vaak lopen deze discussies door elkaar heen en stuiten ze op bestuurlijke problemen. Voor zorgprofessionals lijken het soms brownse (chaotische – red.) bewegingen. Het besef groeit dat het huidige ziekenhuislandschap niet meer past bij deze ontwikkelingen. Is sloop gevolgd door nieuwbouw dan wellicht een optie. Als blogger sluit ik nu even mijn ogen voor de harde werkelijkheid en schets ik een persoonlijk beeld van dit nieuwe ziekenhuislandschap. Mijns inziens is er ruimte voor acht zorgclusters waarbij in één bestuurlijke piramidestructuur een conglomeraat van ziekenhuizen wordt ondergebracht. Aan de top van de piramide bevinden zich de huidige UMC’s. Vlak onder elk UMC 2 tot 4 ‘topklinische’ ziekenhuizen en als derde, onderste laag van de piramide 5 tot 7 algemene ziekenhuizen. Op termijn kan deze piramidestructuur aan de onderzijde nog worden uitgebreid met een brede laag eerstelijns zorg en kleine behandelcentra gericht op één aandoening.
We kunnen deze klus zeker niet overlaten aan verzekeraars die inhoudelijk onvoldoende zijn geschoold om de juiste keuzes te maken
In deze piramide-organisaties zijn de medewerkers in loondienst, is er een gezamenlijk inkoopbeleid en kunnen ondersteunende diensten zoals ICT deels samengaan. Het belangrijkste: er is één verticale bestuurslijn. Medisch specialisten en verpleging vormen per specialisme één afdeling en zijn ‘verticaal’ uitwisselbaar en inzetbaar, afhankelijk van hun deelspecialisatie en expertise. Elektronische patiëntendossiers zijn binnen en tussen de 8 zorgclusters geüniformeerd en eenvoudig gekoppeld.
De ‘horizontale’ begrenzingen van de piramidelagen kunnen grotendeels verdwijnen. Binnen de zorgclusters wordt geprotocolleerde patiëntenzorg verleend. Afhankelijk van de complexiteit van de zorgvraag beweegt de patiënt zich ‘verticaal’ in deze piramidestructuur. Dichtbij als het kan; verder weg als het moet.
Volumediscussies horen in dit model grotendeels tot het verleden Er is immers voldoende ruimte om in alle 8 zorgpiramides het totale aanbod te leveren. Met het model kunnen we een efficiëntieslag maken en tegelijkertijd een hogere kwaliteit bereiken. Een belangrijke kritische succesfactor in dit model is natuurlijk de onderlinge waardering binnen deze piramidestructuur. Het onderzoek en daaruit voortkomende zorginnovatie wordt gevoed uit alle lagen binnen deze piramidestructuur en concentreert zich binnen de bestaande UMC’s. Ook het onderwijs en de opleidingen bewegen zich verticaal door deze piramidelagen heen. Bekostiging gaat eenvoudiger bij 8 zorgpiramides dan bij 100 ziekenhuizen. Met een verticale bestuurslijn wordt het mogelijk om met een helder en eenduidig beleid de organisatie te voeden.
Met dit visioen open ik mijn ogen en realiseer ik me dat sloop van het huidige landschap helemaal niet noodzakelijk is om tot een dergelijk virtuele piramidestructuur te komen. Wel hebben we een goede ‘architect’ (lees minister van VWZ) nodig die de indeling van deze zorgclusters definieert en afdwingt. En betrouwbare ‘aannemers’ die verantwoordelijk zijn voor de verdere inrichting van deze nieuwe zorgclusters. We kunnen deze klus zeker niet overlaten aan verzekeraars die inhoudelijk onvoldoende zijn geschoold om de juiste keuzes te maken tijdens deze verbouwing. Een verbouwing die dringend noodzakelijk is om de groeiende zorgvraag in de toekomst betaalbaar te kunnen blijven opvangen.
Dr. Vincent Smit afdelingshoofd Pathologie LUMC
Bron: UMC
