Tamoxifen niet altijd effectief bij hormoongevoelige borstkanker
Array
Niet alle borstkankerpatiënten hebben evenveel baat bij tamoxifen. Sommige mensen zetten tamoxifen namelijk minder goed om in de werkzame stof endoxifen. Zij hebben mogelijk baat bij een hogere dosis. Of patiënten niet beter direct endoxifen kunnen slikken wordt nu ook onderzocht.
Tamoxifen is een veelgebruikt medicijn tegen borstkanker. Het werkt alleen tegen borstkankercellen die gevoelig zijn voor hormonen en oestrogeenreceptoren bevatten. Tamoxifen gaat op deze receptoren zitten en voorkomt zo dat oestrogeen eraan bindt en de groei van de borstkankercellen stimuleert.
Hormoongevoelige borstkanker
Tamoxifen wordt in het lichaam omgezet in stoffen die nog sterker werken; de voornaamste daarvan is endoxifen. Patiënten met hormoongevoelige borstkanker reageren niet allemaal even sterk op tamoxifen. Bij ongeveer de helft van de patiënten met uitgezaaide borstkanker is tamoxifen om onduidelijke redenen niet effectief. “Dit zou kunnen komen omdat tamoxifen onvoldoende wordt omgezet in endoxifen”, aldus internist-oncoloog Vincent Dezentjé.
Endoxifen in het bloed
Dezentjé onderzocht in zijn promotieonderzoek of de mate van activatie van tamoxifen in het lichaam door omzetting naar endoxifen voorspellend is voor een goed effect van tamoxifen. Mutaties in bekende genen van enzymen die verantwoordelijk zijn voor de omzetting van tamoxifen in endoxifen bleken onvoldoende de effectiviteit van het medicijn te kunnen voorspellen, concludeert Dezentjé. “Op dit moment onderzoeken we of de hoeveelheid endoxifen in het bloed voorspellend is voor de effectiviteit.”
Trombose
Als blijkt dat patiënten met een te laag endoxifengehalte minder effect hebben van tamoxifen, dan zou bij die patiënten de dosis tamoxifen mogelijk opgehoogd moeten worden. “Maar aan een hogere dosis tamoxifen kunnen ook nadelen zitten: in zeldzame gevallen zou dit kunnen leiden tot baarmoederkanker en trombose”, aldus Dezentjé. Een andere optie is om niet tamoxifen, maar rechtstreeks endoxifen aan patiënten te geven. In Amerika wordt nu onderzoek gedaan naar de effectiviteit en veiligheid van endoxifen in tabletvorm.
Dagelijks tamoxifen
Er zijn ook aanwijzingen dat mutaties in het gen dat codeert voor de oestrogeenreceptor voorspellend zijn voor de werkzaamheid en bijwerkingen van tamoxifen. Daarnaast toonde Dezentjé aan dat het van groot belang is dat patiënten niet vergeten om dagelijks hun tablet tamoxifen in te nemen – dat gebeurt in de praktijk vaak – omdat ook dat leidt tot een betere werkzaamheid.
Toekomst
Door behandeling van borstkanker met tamoxifen in een vroeg stadium wordt het aantal sterftegevallen momenteel met ongeveer een derde verminderd. Dezentjé: “Met behulp van onze onderzoeksresultaten zal in de toekomst tamoxifen mogelijk nog gerichter en in de juiste dosis aan patiënten gegeven kunnen worden.”
Vincent Dezentjé promoveerde op 2 oktober op het proefschrift Tamoxifen metabolism and pharmacogenetics in breast cancer.
