Genetische routekaart biedt inzicht in oorzaak van ziektes

Rol erfelijkheid en omgevingsfactoren in kaart gebracht
Bij het ontstaan van de meeste ziektes spelen niet alleen de invloed van genen maar ook omgevingsfactoren zoals leefstijl een rol. Wetenschappers van de Vrije Universiteit Amsterdam en collega’s uit de Verenigde Staten hebben belangrijke stappen gezet naar een genetische ‘routekaart’ die inzicht biedt in welke mate beide factoren belangrijk zijn bij het ontstaan van verschillende ziektes. De resultaten van het onderzoek zijn zondag verschenen in Nature Genetics.

Geen aan- en uitknop maar een dimmer
Dankzij onderzoek bij tweelingen is bekend in hoeverre de invloed van genen een rol speelt in het ontstaan van ziektes, maar het identificeren van die genen is een lastige klus. Bovendien werken genen meestal niet als een simpele aan- en uitknop, maar meer als een ‘dimmer’. Dat betekent dat bij de ene persoon een gen helemaal aan staat, bij een ander half aan en bij weer een ander helemaal uit. Het DNA en omgevingsfactoren regelen hoe sterk de dimmer staat afgesteld. Hoe sterk een gen aan staat, wordt de expressie van het gen genoemd.

Grootste tweelingenonderzoek
De wetenschappers onderzochten bij bijna drieduizend tweelingen uit het Nederlands Tweelingen Register (NTR) de expressie van elk van de ruim 20.000 individuele genen.  Op die manier brachten ze in kaart welke genen erfelijk gereguleerd zijn en van welke genen de expressie meer wordt beïnvloed door de omgeving. Voor het onderzoek keken de wetenschappers naar de genexpressie van eeneiige en twee-eiige tweelingen. Als de activiteit van een bepaald gen erfelijk is, dan is die activiteit vergelijkbaar bij eeneiige tweelingen, terwijl dit minder het geval is bij twee-eiige tweelingen. “Zo konden we een database maken van in hoeverre de activiteit van genen erfelijk is bepaald,” zegt VU-hoogleraar Dorret Boomsma. “Dit is tot nu toe het grootste tweelingenonderzoek naar de activiteit van genen. Het verband tussen genen en omgeving konden we nu nauwkeuriger meten dan voorheen mogelijk was.”

Samenwerking
Nadat de wetenschappers de expressie van genen hadden bepaald, onderzochten ze welke genen de genexpressie bepalen. De bevindingen bij de tweelingen uit het NTR bleken overeen te komen met de resultaten uit een tweede grote dataset van de Nederlandse Studie naar Depressie en Angst (NESDA). De genen die genexpressie bepalen blijken vaker ook genen te zijn die eerder zijn gevonden voor ziektes. De volgende stap in het onderzoek is dat het NTR en NESDA patronen van genexpressie gaan vergelijken tussen mensen met en mensen zonder depressie.

Bron: VUmc

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.