Marktwerking heeft geen invloed op zorgkosten
Guus Schrijvers, Oud-Hoogleraar Public Health & Gezondheidseconoom 03 augustus 2016 - 08:34
Array
In 2015 bedroegen de kosten van de Nederlandse gezondheidszorg 10,8% van het nationaal inkomen. Toen de marktwerking begon in 2006 was dat 9,3 % van het Bruto Binnenlands Product. Deze ontwikkeling is vergelijkbaar met die in andere landen. Er is geen statistisch verband tussen de invoering van marktwerking in Nederland en landen zonder marktwerking.
Middenmoter
In 2015 hadden vijf OECD-landen een hoger percentage zorgkosten: USA (16,9% van het Bruto Binnenlands Product), Zwitserland (11,5%), Duitsland (11,1%) , Frankrijk (11,1%), en Zweden (11,0). Landen met een lager percentage zijn België (10,4%), Canada (10,2%), UK (9,8%) , Nieuw Zeeland (9,4%) en Australië (9,3%). Nederland is dus een middenmoter in dit veld van landen. Al deze gegevens komen uit een OECD-publicatie van 30 juni jongstleden.
De ontwikkeling van de gezondheidszorgkosten de afgelopen 10 jaar houdt gelijke tred met die in andere OECD-landen. Dit betekent dat er geen statistisch verband is aan te tonen tussen de invoering van marktwerking in Nederland en andere landen zonder marktwerking. Tot nu toe bestond het idee dat de marktwerking juist had geleid tot meer kostenstijging in Nederland dan in andere landen. Deze theorie werd gevoed door de statistische gegevens van de OECD uit 2015. Daaruit bleek dat Nederland na de USA het duurste land ter wereld was. De cijfers van 30 juni jl. bevatten een correctie op die van 2015.
Andere aanpak
In de afgelopen jaren wijzigde de USA haar marktwerking. Zorgverzekeraars gingen meer en meer zorg inkopen bij combinaties van gezondheidscentra en ziekenhuizen. Die centra heten medical homes. Zij hanteren daarbij vormen van populatiegebonden bekostiging waarbij de invloed van afzonderlijke DBC’s/DOTs geringer wordt. Interessant is de vraag of de Amerikaanse zorgkosten als percentage van het nationaal inkomen daardoor in de komende jaren minder gaan groeien.
Belastinggeld
Wat ook opvalt is dat landen die hun zorg betalen uit belastinggeld hun kosten beter beheersen. Dat zijn de UK, Canada, Australië en Nieuw Zeeland (zie tabel en grafiek). Alleen Zweden is hierop een uitzondering.
De bijgevoegde grafiek en tabel geven de precieze cijfers weer over de jaren 2006 – 2015 voor alle genoemde landen. In de genoemde publicatie van de OECD tref je de percentages van veel meer landen aan.
Guus Schrijvers
Guus Schrijvers (getrouwd met Els Zwaan, drie kinderen) werd op 24 juni 1949 geboren in Amsterdam als zesde kind in een katholiek onderwijzersgezin. Na het gymnasium B diploma behaald te hebben(1967) ging hij in Amsterdam economie studeren. Hij studeerde cum laude af (1973) bij prof. Wim Duisenberg op de na-oorlogse conjunctuurgolven en bij prof. Joop Hattinga Verschure op zelfzorgafdelingen in ziekenhuizen. In 1980 promoveerde hij in Maastricht op het onderwerp regionalisatie en financiering van de Engelse, Zweedse en Nederlandse gezondheidszorg. Een stelling uit zijn proefschrift werd zijn levensmotto: wie de kleine structuren niet eert, maakt de grote structuren verkeerd.
Hij promoveerde bij de grondlegger van de Nederlandse gezondheidseconomie prof. Lou Groot en bij genoemde Hattinga Verschure. Van 1974 -1984 was Schrijvers lid van de Gemeenteraad van Utrecht voor de Partij van de Arbeid. Hij ‘deed’ daar portefeuilles zoals Volksgezondheid, Welzijn, Cultuur en Financiën. Op 1 juni 1987 werd Schrijvers samen met prof. Joop van Londen hoogleraar Public Health bij de Medische Faculteit Utrecht. Dat betekende voor hem een switch van macro onderwerpen zoals de inrichting van het verzekeringsstelsel naar kleinschalige projecten zoals educatie van diabetespatiënten.
Uit een interview uit 1987 komt het citaat: ‘als de faculteit mij vraagt voor deze leerstoel, wil ik wat betekenen voor de faculteit. Dan geef ik de macro-onderwerpen op.’ Samen met Van Londen richtte hij zich in 1987 op innovaties in de thuiszorg en op ketenzorg bij chronische zieken. Later zou het die activiteiten onder de vlag disease management bundelen. Tien jaar kwam de belangstelling voor ketens in de spoedzorg erbij. Zijn kennis op dit terrein bundelde hij in het boek Moderne Patiëntenzorg in Nederland, dat hij in 2002 samen met de plaatsvervangend hoofdinspecteur drs. Nico Oudendijk voor de gezondheidszorg schreef.
Vanaf het eerste begin had het bevorderen van het onderwijs in de Sociale Geneeskunde en de Volksgezondheid zijn grote aandacht. Toen Van Londen en hij begonnen was er helemaal niets op dit terrein. Schrijvers: ‘Een grote triomf ervoer ik op 2 april 1994 toen na zeven jaar trekken en duwen de eerste medische studenten bij een GGD en een Arbodienst een verplicht co-schap Sociale Geneeskunde liepen.’
In 1999 kwam een nieuw curriculum voor de medische studenten tot stand. Tropenjaren volgden tot 2006 voor hem en zijn collega dr. Gerdien de Weert om alle uitbreidingen van het sociaal geneeskundige onderwijs bij te benen. Zijn collegestof bundelde hij in 1997 en na verschillende drukken in 2002 in het boek Een kathedraal van Zorg en in de Engelse variant daarvan Health and Health Care in the Netherlands.
Per 1 juli 2007 gaan de onderzoeksactiviteiten van Schrijvers over in de Unit Innovaties in de Zorg binnen het Julius Centrum, dat hij in 1996 met collega prof. Rick Grobbee oprichtte. Zijn aandacht blijft liggen bij Disease Management en Spoedzorg. Schrijvers: ‘Ik begrijp nog steeds niet helemaal hoe die kleine structuren binnen Disease management en spoedzorg precies functioneren. Er is tegenwoordig ook veel uitwisseling met collega’s in Noord Amerika en elders in Europa. Dat verrijkt het inzicht in hoge mate. Elk land is op dit terrein een laboratorium voor een ander land..Voorlopig heb ik mijn handen vol aan de nieuwe Unit. Toch zou ik nog twee boeken willen schrijven.Het ene krijgt als titel, De gemoderniseerde kathedraal van zorg. Het tweede boek moet gaan over ondernemersschap en gelijke toegang tot de zorg. Beide zijn belangrijk maar o zo moeilijk te combineren. Hierbij zou ik de kennis van macro econoom weer kunnen gebruiken.’
Als oud hoogleraar Public Health en gezondheidseconoom bij het UMC Utrecht. geeft hij met zijn nieuwe boek ‘Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel.’ zijn visie hoe de gezondheidszorg eruit zou kunnen zien in een maatschappij met schaarste aan zorg. Het boek is bestemd voor het middenkader van zorgorganisaties. Naast schrijver van boeken en artikelen over de gezondheidszorg is Guus lid van enkele stuurgroepen en begeleidingscommissies en geef ik lezingen en workshops.
Guus Schrijvers is voor voordrachten, dagvoorzitterschappen, interviews en onderzoeksopdrachten te bereiken via [email protected] en telefonische via zijn secretaresse Annet Esser op telefoonnummer 030 250 9359.
