Elkerliek ziekenhuis en IKZ in startblokken voor pilot hoogfrequente darmkankerscreening
Array
Het Elkerliek ziekenhuis in Helmond en het Integraal Kankercentrum Zuid (IKZ) in Eindhoven hebben toestemming gekregen voor een pilot over darmkankerscreening. Hierin wordt nagegaan wat het effect is van een hogere frequentie van de zogeheten iFOBT. Het idee hierachter is dat vaker testen in een jaar een veel betere voorspellende waarde heeft.
Het ministerie van VWS heeft toestemming gegeven voor dit onderzoek op basis van een positief advies van de Gezondheidsraad. Het is het enige onderzoek in zijn soort in Nederland. Voor de financiering ervan zijn momenteel gesprekken gaande met zorgverzekeraars en met het bedrijf dat de testpakketten levert. Het is de bedoeling dat de pilot dit najaar van start gaat.
Deze pilot wijkt in opzet af van het bevolkingsonderzoek dat volgend jaar van start gaat. Het ministerie van VWS heeft eerder al besloten om in 2013 in Nederland darmkankerscreening in te voeren met behulp van de zogeheten ‘immunochemische fecaal occult bloed test’ (iFOBT). De bedoeling is dat alle Nederlanders tussen de 55 en 75 jaar elke twee jaar een oproep krijgen om deel te nemen aan dit bevolkingsonderzoek. De test komt er kort geformuleerd op neer dat deelnemers met een soort mascaraborsteltje over hun ontlasting strijken, waarna in het ziekenhuis wordt onderzocht of er bloedsporen in de ontlasting voorkomen. Dit kan duiden op de aanwezigheid van darmkanker of een voorstadium hiervan.
Onderzoek Elkerliek ziekenhuis en IKZ
Uit onderzoek dat eerder in Nederland is uitgevoerd, blijkt echter dat met één enkele iFOBT slechts 50 tot 65 procent van de aanwezige darmkanker wordt ontdekt. Andere studies wijzen uit dat op deze wijze adenomen (voorstadia van darmkanker) en zelfs darmkanker worden gemist, waardoor mensen ten onrechte worden gerustgesteld. MDL-arts prof. dr. Jan Jansen van het Elkerliek ziekenhuis en epidemioloog dr. Valery Lemmens van het Integraal Kankercentrum Zuid (IKZ) verwachten om die redenen dat het afnemen van één iFOBT om de twee jaar naar alle waarschijnlijkheid geen optimaal screeningsinterval is.
Om antwoord op die vraag te krijgen, hebben IKZ en Elkerliek ziekenhuis gezamenlijk een onderzoeksvoorstel ingediend bij de Gezondheidsraad voor een pilot om de iFOBT zes keer in één jaar uit te voeren. De hypothese is dat zes iFOBT’s in korte tijd een hogere opbrengst aan darmkanker en adenomen zullen opleveren. Hierbij gaat het drie keer per jaar om twee meetmomenten. Deze benadering zal naar verwachting een vergelijkbaar preventief effect op darmkanker hebben als coloscopie, zodat veel mensen dit belastende (en zelfs enigszins riskante) onderzoek bespaard blijft. De pilot heeft een looptijd van een jaar.
Frequentie en deelname
Uit eerder onderzoek is al gebleken dat door het uitvoeren van drie iFOBTs de detectie van aanwezige carcinomen wordt verhoogd tot 89 procent en waarschijnlijk tot 95 procent na zes iFOBTs. Een ander argument voor de pilot is dat darmkanker en adenomen langzaam ontstaan, zodat na opsporing van praktisch alle aanwezige carcinomen binnen de periode van één jaar het risico op darmkanker in de jaren daarna erg laag zal zijn.
Daarnaast wordt met behulp van vragenlijsten nagegaan wat de kwaliteit van leven van deelnemers is en wat hun perceptie en ideeen over de screening en darmkanker zijn. Dit kan mogelijk worden gebruikt om de screening beter af te stemmen op hun persoonlijke voorkeuren, om op die manier de deelname aan de darmkankerscreening te verhogen. Dit is met name van belang in gemeenten met inwoners met een relatief lage sociaaleconomische status.
Inwoners gemeente Helmond
Afhankelijk van de financiering, gaat de pilot dit najaar van start. In totaal krijgen 5.500 mannen en vrouwen tussen 55 en 75 jaar uit de gemeente Helmond een uitnodiging om deel te nemen. De uitnodiging bestaat uit een brief, achtergrondinformatie over het onderzoek, een vragenlijst over de kwaliteit van leven en twee testbuisjes met gebruiksaanwijzing. De deelnemers worden willekeurig gekozen op basis van gegevens uit de inwoneradministratie van de gemeente Helmond. Deelname aan het onderzoek is gratis.
Over het IKZ en het Elkerliek ziekenhuis
Het Integraal Kankercentrum Zuid (IKZ) is een kennis- en kwaliteitscentrum op het gebied van de oncologische en palliatieve zorg in Noord-Brabant en Noord-Limburg. In deze regio wonen 2,4 miljoen mensen. De werkzaamheden van het IKZ zijn onder meer gericht op onderzoek en het ondersteunen van zorgverleners, patientenverenigingen en beleidsmakers. Ook biedt het IKZ begeleiding aan ziekenhuizen en andere zorginstellingen bij het opzetten en invoeren van innovaties. Op die manier wordt een actieve bijdrage geleverd aan het realiseren van de best mogelijke zorg voor mensen met kanker in de eigen regio.
Het Elkerliek ziekenhuis is een streekziekenhuis met locaties in Helmond, Deurne en Gemert dat moderne, kwalitatief hoogwaardige basiszorg levert. Nieuwe ontwikkelingen worden op de voet gevolgd, zowel op het gebied van medische behandelingen als in de dienstverlening. Het Elkerliek ontving in mei 2012 van zorgverzekeraar Achmea het predicaat kwaliteitsziekenhuis voor de behandeling van dikke darmkanker.
