Varkenscellen en diabetes
ArrayMet het transplanteren van insulineproducerende cellen van varkens bij mensen met diabetes type 1, zien wetenschappers hoop in de genezing van deze aandoening.
Amerikaanse onderzoekers hebben deze techniek succesvol toegepast bij apen met diabetes. Engelse onderzoekers hebben eerder diabetes type 1 genezen door insulineproducerende cellen van mensen te transplanteren.
Als de transplantatie van cellen uit de eilandjes van Langerhans op den duur een gangbare behandeling wordt, dan blijft er voor toepassing op enige schaal nog een grote hindernis. Het zal in de praktijk onmogelijk zijn om voldoende donororganen te vinden, waaruit de eilandjes moeten worden geïsoleerd. Het aantal orgaandonoren is al veel te klein om de behoefte aan nieren te dekken en zal nimmer toereikend zijn om de grote groep patiënten met suikerziekte te kunnen behandelen.
De Universiteit van Minnesota hoopt de transplantatie van cellen van varkens over een aantal jaren bij mensen uit te kunnen voeren. Het transplanteren van cellen, weefsels of organen van de ene diersoort naar de andere staat bekend als xenotransplantatie. Xenotransplantatie is nog complexer dan transplantatie binnen één soort. Het immuunsysteem van de ontvanger reageert zeer krachtig op het uiteraard lichaamsvreemde transplantaat. Bovendien worden soortvreemde cellen vrijwel ogenblikkelijk getroffen door hyperacute afstoting tengevolge van een heftige, soortspecifieke afweerreactie. Bij deze afstoting brengt het afweersysteem schade toe aan de binnenbekleding van de bloedvaten van het transplantaat. Het gevolg daarvan is dat de vaten van het transplantaat vrijwel onmiddellijk verstopt raken met bloedstolsels. Soortvreemd donorweefsel sterft binnen enkele minuten af.
Om afstoting van de cellen van de varkens tegen te gaan zijn medicijnen ontwikkeld. Met deze medicijnen hebben alle apen die de transplantatie ondergingen de transplantatie overleefd en daarnaast hadden zij geen diabetes meer. Deze medicijnen kunnen echter bij mensen ernstige bijwerkingen geven, vandaar dat ze nog verder aangepast moeten worden. Nu de onderzoekers weten hoe apen op de insulineproducerende cellen van varkens reageren en hoe de medicijnen tegen het afstoten aanslaan, zien ze mogelijkheden om de behandeling bij mensen toe te gaan passen.
In Moskou worden vier patiënten met varkenscellen behandeld. De eerste drie deelnemers hebben de transplantaties al ontvangen. De eerste patiënt hoefde het eerste halfjaar geen insuline meer te gebruiken. Inmiddels hoeft ze nog 20 procent minder insuline te gebruiken dan voor de transplantatie. De tweede deelnemer gebruikt zelfs 40 procent minder. Bij de derde deelnemer is de transplantatie niet gelukt.
Wel bestaat er nog een klein gevaar dat infectieziektes van het varken worden doorgegeven. Daar staat tegenover dat er een overvloedige hoeveelheid insuline producerende varkenscellen beschikbaar is. De varkenscellen worden in dit onderzoek beschermd tegen het immuunsysteem door een speciale gel. De cellen worden met een injectie in de buikholte ingebracht. Mogelijk wordt de procedure uitgebreid met meerdere injecties.