Demografische ontwikkelingen hebben steeds sterker invloed op organiseren Zorg

Wie zich goed wil voorbereiden op de toekomst van de zorg, doet er goed aan om de demografische ontwikkelingen voor de komende dertig tot veertig in de gaten te houden. De wereldbevolking neemt tot 2051 toe tot ruim negen miljard mensen. Maar niet op alle continenten groeit de bevolking. De ontwikkelingen in Europa lopen anders. Lage vruchtbaarheid en lage sterfte zorgen voor vergrijzing. De bevolkingsaanwas in veel Europese landen komt in de min. Nederland is een van de weinige landen uiteindelijk de bevolking niet groeit en ook niet krimpt. Tot 2035 vindt er groei plaats tot 17 miljoen inwoners en daarna daalt de bevolkingsomvang. In 2050 ligt de prognose op 16,8 miljoen inwoners.

Verschuivingen naar de Randstad
Maar dat betekent niet dat de problematiek van de bevolkingskrimp met een grote boog om Nederland heen gaat. Forse verschuivingen in de spreiding van de bevolking gaan zich voordoen. Meer dan voorheen gaan steden en stedelijke gebieden rond Utrecht, Arnhem/Nijmegen, Groningen, Almere, Den Haag en bij Rotterdam in bevolkingsomvang groeien. Daar komt een nog sterkere groei van het aantal huishoudens bij. In Oost-Groningen, Twente en Zuid-Limburg lopen zowel de bevolkingsomvang als ook in veel gemeenten het aantal huishoudens terug. In Zuid-Limburg is de bevolkingsafname tot 2020 bijna tien procent.

Niet alleen regionale verschuivingen zijn aan de orde, maar ook veranderingen in de bevolkingssamenstelling. Ouderen blijven in of trekken naar de krimpgemeenten. Goed opgeleide jongeren keren na hun opleiding niet meer terug naar hun krimpende geboortegemeenten.

Het jubileumcongres van de Nederlandse Vereniging voor Demografie op 9 oktober stond in het teken van deze demografische ontwikkelingen. Paul Schnabel, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau, waagde zich op dit congres aan een eerste beschouwing van de mogelijk maatschappelijke veranderingen. Hij voorzag een bevolkingsconcentratie in de Randstad met vingerachtige uitlopers richting Alkmaar, de Brabantse steden tot en met Eindhoven, de as naar Ede, Veenendaal en Arnhem en tenslotte richting Zwolle tot aan Meppel toe. Via deze uitlopers ontstaat een zuigwerking naar de Randstad. De redeneerlijn van Paul Schnabel doortrekkend ontvouwt zich vervolgens een reeks veranderingen met grote gevolgen voor mobiliteit, onderwijs en zorg. Om dat laatste even aan te stippen: in de krimpgebieden zal ongetwijfeld alles op alles worden gezet om de bestaande zorginfrastructuur in stand te houden. Er moet echter ook gekeken worden naar het type zorgaanbod. Meer ouderen in de periferie betekent een groeiende vraag naar meer typisch aan ouderen gerelateerde zorg. Het betekent ook een groeiende behoefte aan zorgpersoneel. Terwijl juist deze veelal jonge arbeidskrachten naar de stedelijke gebieden trekken.

Gevolgen voor de arbeidsmarkt
De arbeidsmarktproblematiek in verband met de vergrijzing komt trouwens veel eerder op ons af. De top van de omvang van de beroepsbevolking is al in 2011. Dat betekent dat vanaf dan de beroepsbevolking zal afnemen. Meer kinderen is niet de oplossing omdat deze generatie pas arbeidsproductief wordt als de bevolkingsomvang over zijn top heen is.
De verschuiving van de bevolking naar de Randstad noodzaakt ook bezinning op het zorgaanbod in de Randstad en de andere groeikernen: meer gericht op jeugd en jong volwassenen.

Hoe de demografische ontwikkelingen precies gaan uitpakken is overigens met onzekerheid omgeven. Een verdere daling of juist stijging van de vruchtbaarheid, internationale arbeidsmigratie veranderingen in de levensverwachting en niet te vergeten de economische conjunctuur kunnen de rekenvoorbeelden van de demografen lelijk in de war gooien.
Hoe dan ook: demografische ontwikkelingen in de komende decennia en gezondheidszorg hangen met elkaar samen en het is dus zaak bij de ontwikkelingen in de zorgsector de demografische ontwikkelingen op de voet te volgen.

Bert Kreemers en Anke Rijkschroeff-van der Meer
Medewerkers Raad voor de Volksgezondheid en Zorg

Bron:RVZ

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.