Beter licht-hogere cijfers?

Philips en de Universitätsklinik Hamburg presenteren onderzoek in scholen met verbluffende resultatenKeulen/Hamburg, Duitsland – Dat licht bij mensen de stemming beïnvloedt, is een bekend fenomeen. Bijna iedereen voelt zich op sombere herfstdagen duidelijk minder energiek dan op een stralende zomerdag. Dit verband is inmiddels uitgebreid onderzocht: door licht geactiveerde receptoren in het netvlies van onze ogen zorgen ervoor dat ons lichaam bepaalde neurotransmitters produceert die onze stemming en activiteit sturen.

Of licht ook gericht kan worden aangewend om het leergedrag van leerlingen tijdens het lesgeven te beïnvloeden, was de vraagstelling van een nieuw onderzoek dat Prof. Dr. Michael Schulte-Markwort, directeur van de Klinik für Kinder- und Jugendpsychosomatik van de Universitätsklinik Hamburg-Eppendorf, in opdracht van Philips heeft verricht en dat nu op een symposium in Keulen openbaar gemaakt is.

Het verrassend duidelijke resultaat: zowel aandacht als concentratie, alsook de (ongewenste hyper-) activiteit van leerlingen kunnen door gericht gebruik van het juiste licht positief en significant worden beïnvloed.

In totaal 166 leerlingen (in leeftijd varierend van 8 tot 16 jaar) en 18 leerkrachten van meerdere klassen van diverse schooltypes namen deel aan het langlopende experiment dat vorig jaar zomer begon en deze zomer werd afgesloten. Philips had van tevoren de betreffende klaslokalen met installaties voor dynamische verlichting uitgerust. De aanwezige armaturen werden gedemonteerd en vervangen door een innovatief, dynamisch verlichtingssysteem waarbij zowel de verlichtingssterkte als de kleurtemperatuur (“warm” of “koud” licht) kan worden veranderd. Door middel van afstandsbediening konden de leerkrachten het licht aanpassen aan waar op dat moment in de les het zwaartepunt moest liggen. “Activeren”, “Kalmeren” en “Geconcentreerd werken” waren de standaardinstellingen waarmee de op een bepaald moment passende lichtstemming werd gecreeerd.

 

Bij de studie gebruikte het onderzoeksteam van Prof. Schulte-Markwort wetenschappelijk erkende standaardtests om de aandacht en concentratie te meten (D2 aandachts-, belastings- resp. begrijpend lezentests passend bij de leeftijdsgroep). De resultaten van de klas met dynamisch licht werden telkens vergeleken met de resultaten van een nulmeting van dezelfde klas bij standaardverlichting. Extra bewijskracht werd verkregen door ter vergelijking telkens een controlegroep bij standaardverlichting aan het onderzoek te laten deelnemen.

 

De resultaten waren opmerkelijk. Bij de leerlingen die bij dynamisch licht werkten, steeg de leessnelheid bijvoorbeeld met bijna 35 procent. Ze lazen gemiddeld 1.051 woorden in een vooraf bepaalde tijd, tegenover 780 woorden bij de nulmeting met conventionele verlichting. Nog duidelijker waren de resultaten van de zogeheten D2 concentratietests. Hier nam de hoeveelheid fouten met bijna 45 procent af, van gemiddeld 17,45 fouten naar gemiddeld 9.

 

“Weliswaar daalde ook in de controlegroep het aantal fouten door een bepaald trainingseffect met bijna 17 procent, maar de daling met 45 procent bij de groep met dynamisch licht toont duidelijk aan dat met het juiste licht in het klaslokaal de aandacht en concentratie van leerlingen significant kan worden verhoogd”, aldus Prof. Michael Schulte-Markwort.

 

Of dynamisch licht ook van invloed is op agressie en hyperactiviteit, was onderdeel van een andere module van het onderzoek. De uitsluitend door observatie geconstateerde vermindering van agressie was daarbij weliswaar niet significant, maar des te duidelijker waren de door middel van videoregistratie verkregen meetgegevens met betrekking tot hyperactiviteit, d.w.z. de motorische onrust bij de leerlingen. Deze gaf een daling met wel 76 procent te zien op het moment dat de leerlingen bij dynamisch licht met de instelling “kalmeren” wiskundeopgaven moesten doen – een waarde die noch bij de nulmeting, noch bij de controlegroep ook maar bij benadering werd bereikt.

 

“Onze studie maakt duidelijk dat een aangepaste dynamische verlichting in klaslokalen een duidelijk positief effect op het leergedrag van leerlingen heeft”, aldus vat Schulte-Markwort de resultaten van het onderzoek samen.

 

Dynamische verlichting

In tegenstelling tot de in scholen doorgaans toegepaste verlichtingsarmaturen met gewone TL‑buizen met een vaste kleurtemperatuur en lichtsterkte, kan bij een armatuur voor dynamische verlichting zowel de lichtsterkte als de kleurtemperatuur worden aangepast. In moderne kantoren wordt deze techniek inmiddels in toenemende mate gebruikt, omdat het natuurlijke daglicht – dat immers in de loop van de dag in intensiteit en samenstelling verandert – op die manier goed kan worden gesimuleerd.

 

De toegepaste armatuur Savio van Philips is met twee fluorescentielampen met een kleurtemperatuur van 17.000 Kelvin en een fluorescentielamp met een warmwitte, gloeilampachtige lichtkleur (2.700 Kelvin) uitgerust. De lampen worden met innovatieve lichtregelingselektronica zodanig gestuurd, dat elke gewenste lichtkleur tussen 3.000 en 13.000 Kelvin bij een passende lichtsterkte kan worden ingesteld. Al naar gelang de mengverhouding ontstaat een licht dat bijvoorbeeld overeenkomt met de avondzon, of een stimulerend “koud” licht, zoals dit op een heldere, wolkenloze zomerdag rond het middaguur natuurlijk voorkomt.

Uiteraard hoefden de leerkrachten tijdens het onderzoek geen ingewikkelde instellingen uit te voeren. De modi voor de verschillende stemmingen waren voorgeprogrammeerd en konden door een druk op de knop van een afstandsbediening worden opgeroepen.

 

Zinvolle toepassing van het juiste licht

Het inzicht dat goed licht veel meer betekent dan een bepaalde plek voorzien van een bepaalde lichtsterkte, wordt – zeker bij verlichtingsexperts – steeds groter. Even belangrijk als het criterium ‘lichtsterkte’ is het criterium ‘kwaliteit’. Daarbij is een combinatie van factoren noodzakelijk om een hoge kwaliteit van het licht te bereiken. Enerzijds moeten de componenten zoals lampen of voorschakelapparaten hoogwaardig zijn om bijvoorbeeld een constante lichtsterkte en lichtkleur te garanderen. Daarnaast is het echter ook belangrijk dat het licht goed benut wordt. Overal ‘alleen maar zorgen voor een hoge lichtsterkte’ is doorgaans contraproductief en bovendien niet energie-efficient. In bepaalde situaties vragen onze ogen en hersenen om contrasten, wisselende lichtsterkten en zich veranderende kleurstemmingen om gestimuleerd te worden of – juist integendeel – de noodzakelijke ontspanning te vinden. Lichtplanners, architecten en goed geschoolde elektrotechnici passen deze inzichten toe en plannen, hoofdzakelijk in het bedrijfsleven, het licht dienovereenkomstig. Kantoren en bedrijfsgebouwen, hotels en restaurants – hier vindt steeds vaker lichtplanning plaats volgens nieuwe lichtpsychologische inzichten.

 

Bij overheidsgebouwen, zoals scholen, worden moderne verlichtingsoplossingen nog nauwelijks toegepast. “De resultaten van ons onderzoek laten duidelijk zien welke mogelijkheden dynamische verlichtingsoplossingen bieden, juist voor de onderwijssector”, aldus Robert Pfarrwaller, bedrijfsleider van Philips en hoofd van de Philips Lighting-sector in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Hij vervolgt: “Wanneer we zien dat er in onze onderwijssector noch veel mogelijkheden voor verbetering zijn en we het er bovendien allemaal over eens zijn dat goed onderwijs een essentiele voorwaarde is voor een goede toekomst van onze samenleving, moeten wij onmiddellijk beginnen alle mogelijkheden te benutten die bijdragen aan verbetering van het leerproces.”

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.