Cliq (Classificatie implementeert qualiteit) classificatie van hulpmiddelen op basis van beoogd gebruik

In Nederland doen jaarlijks enkele miljoenen mensen, zoals gehandicapten en ouderen, een beroep op hulpmiddelen. De verstrekte hulpmiddelen blijken echter lang niet altijd adequaat te zijn als oplossing van het probleem en ook niet altijd goed gebruikt te worden.

In de Cliq classificatie wordt de individuele zorgvraag centraal gesteld. Cliq maakt namelijk de koppeling tussen de eigenschappen van een hulpmiddel enerzijds, en de wensen en mogelijkheden van de toekomstige gebruiker anderzijds. Deze koppeling staat centraal in de Procesbeschrijving Hulpmiddelenzorg die door het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) in samenwerking met het veld is opgesteld.

Cliq is een verfijning van de internationale classificatie ISO 9999 (Assistive products for persons with disability – Classification and terminology). ISO 9999 deelt hulpmiddelen volgens hun functie in, in drie hierarchische niveaus: 3×2 cijfers. De Cliq classificatie voegt hieraan drie niveaus toe, onder andere gebruik makend van de Nederlandse vertaling van de ICF (International Classification of Functioning, Disability and Health).

Over de gebruikte Cliq methodiek is een Nederlandse Technische Afspraak ontwikkeld die in mei 2007 door NEN is uitgegeven als NTA 8018.

Voor meer informatie over ISO 9999, ICF en NTA 8018, zie de veelgestelde vragen en antwoorden.

De ISO 9999 classificatie en de Cliq methodiek zijn te bestellen via de webshop van NEN:
– ISO 9999
– NTA 8018

Het ICF begrippenkader is te downloaden via de website van WHO-FIC:
– ICF

 

Het doel van het Cliq-project is het beschikbaar komen van een gestandaardiseerde terminologie voor uitwisseling van informatie over hulpmiddelen met als uitgangspunt een verdieping van de norm ISO9999 op basis van het “beoogd gebruik”van een hulpmiddel. Om die reden speelt de ICF (International Classification of Functioning, Disability and Health) – net als de ISO9999 familie van de door de WHO erkende classificatiesystemen – een sleutelrol in de ontwikkeling van de Cliq-classificatie.

 

Achtergrond Cliq-project

De start van het Cliq-project (Classificatie implementeert Qualiteit) ligt in 2001. In Nederland worden jaarlijks vele miljoenen euro’s besteed aan hulpmiddelen voor mensen met problemen in het functioneren, zoals gehandicapten en ouderen. Uit de CVZorgcijfers 1997-2001 valt af te lezen dat in het kader van de Ziekenfondswet in 2001 €627 miljoen is uitgegeven aan hulpmiddelen. Dit betreft 4,7% van de totale lasten van verstrekkingen. Bovengemiddelde lastenstijgingen doen zich voor bij de diabeteshulpmiddelen, elastische kousen, de visuele hulpmiddelen en de hulpmiddelen voor het toedienen van voeding.

Er zijn diverse organisaties, die onderzoek doen naar of hulp bieden bij voorschrijfgedrag, die modellen genereren voor voorschrijven en verstrekking en/of de financiele stromen per categorie hulpmiddelen in kaart brengen. Hiervoor is eenduidige codering van hulpmiddelen noodzakelijk. De indeling van de internationale classificatie ISO9999 is te grofmazig om de verschillende doelen te kunnen dienen: er is een nadere verfijning noodzakelijk. Verschillende fabrikanten(organisaties) hanteren al een zelfbedachte (artikel)code, maar zij gaan daarbij niet uit van de wensen van de eindgebruiker. Wereldwijd wordt er slechts in enkele landen voor bepaalde hulpmiddelen met een verfijning gewerkt, maar het centraal stellen van zorgverlener/patient zoals in het Cliq-project gebeurt is uniek.

Uitgangspunten Cliq

Medio 2001 startte het project Cliq met fase 1 – verder Cliq-1 genoemd – in opdracht van het CVZ (College Voor Zorgverzekeringen). Het CSIZ – Coördinatiepunt Standaardisatie Informatievoorziening in de Zorg – was de opdrachtnemer van het Cliq-project en heeft een stuur- en projectgroep ingericht. In 2002 heeft NICTIZ – Nationaal ICT Instituut in de Zorg – de taken van het CSIZ ten aanzien van het Cliq-project overgenomen.
Het secretariaat van stuur- en projectgroep was in Cliq-1 belegd bij het Nederlands Normalisatie Instituut (NEN). Er was een algemeen projectleider (mw.dr. Y.F. Heerkens, Nederlands Paramedisch Instituut / NPi) en twee werkgroepen onder leiding van een deelprojectleider (ir. Th. Bougie / Bougie Revalidatie Technologie en ir. J. Gerritse / KBOH). In april 2003 heeft mw.drs. P. Staats (eveneens van KBOH) de taak van de heer Gerritse overgenomen.

De werkgroepen waarvoor dit principe in Cliq-1 is getest (en waarbij wordt gekomen tot een 12-cijferige (in plaats van de internationale 6-cijferige) code) behelzen de pro- en orthesen en de incontinentiematerialen.

Resultaat Cliq-1

Eind 2003 zijn de resultaten van Cliq-1 opgeleverd:

• een internationale inventarisatie naar reeds bestaande afgeleiden van de ISO9999 en mogelijke databestanden hulpmiddelen
• een datastructuur Cliq en productbeschrijvingen
• een indeling van pro- en orthesen
• een indeling van incontinentiematerialen
• de “Cliq-methode”, een beschrijving van de wijze waarop voor een groep hulpmiddelen een indeling gemaakt kan worden conform de ontwikkelde datastructuur en productbeschrijvingen
• een beheerstructuur
• een evaluatiedocument (vervat in de eindrapportage)
• een voorstel voor Cliq-2.

NICTIZ heeft de twee modulen – pro- en orthesen en incontinentiematerialen – op een CD-rom laten gezet. De CD-rom is wijd verspreid in het veld. In september 2004 zijn de resultaten van Cliq-1 in de vorm van een symposium nader toegelicht. Dit symposium was tevens bedoeld als start van Cliq-2.

Cliq-2

Vooruitlopend op de resultaten van Cliq-1 zijn in de loop van 2003 en het begin van 2004 plannen uitgewerkt voor het vervolg van Cliq-1. Aanvankelijk werd daarbij gedacht aan een Cliq-2 en een Cliq-3 project. In overleg is besloten om die twee fasen in elkaar te schuiven: Cliq-2. Daarbij is de principiele keuze gemaakt om niet alleen hulpmiddelen in het project mee te nemen vallend in het kader van de regeling hulpmiddelen, maar ook andere groepen hulpmiddelen. Dit omdat de regelgeving rond hulpmiddelen sterk in beweging is en nu nog niet valt te overzien welke hulpmiddelen al dan niet in het basispakket komen, wat de consequenties zijn van het wegvallen van de AWBZ en wat er precies komt te staan over hulpmiddelen in de nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO).
Twee andere overwegingen bij de keuze van groepen hulpmiddelen – modulen – spelen wel een rol:

• nationale en internationale ontwikkelingen;
• omvang van de verstrekking c.q. het aantal exemplaren dat van de betreffende hulpmiddelen wordt verstrekt.

Cliq-1 bestaat uit twee modules:

1. Module 1. Pro- en orthesen
2. Module 2. Incontinentiematerialen.

Cliq-2 heeft als looptijd 2005-2006 en zal bestaan uit de volgende modulen:

3. Eenvoudige loop- en verplaatsingsmiddelen voor binnen
4. Communicatiehulpmiddelen voor mensen met visuele problemen
5. Therapeutische elastische kousen
6. Communicatiehulpmiddelen voor mensen met hoorproblemen
7. Hulpmiddelen voor ademhalingsproblemen
8. Verzorgingsproducten: stomahulpmiddelen + wondverzorgingsproducten
9 Communicatiehulpmiddelen voor mensen met motorische problemen
10. Voet- en schoenvoorzieningen
11. Diabeteshulpmiddelen
12. Inrichtingselementen van woningen
13. Vervoersmiddelen voor buiten
14. Woningaanpassingen
15. Huishoudelijke hulpmiddelen
16. Diverse productgroepen.

Het College voor zorgverzekeringen (Cvz) en NICTIZ zijn opdrachtgevers voor Cliq-2 dat in 2005 de modulen 3 t/m 9 omvat. De uitvoering hiervan heeft in 2005 plaatsgevonden.

In 2006 en 2007 zijn de resterende modulen 10 t/m 16 aangepakt.

Implementatie Cliq

Intussen heeft de Cliq classificatie zijn weg gevonden in diverse omgevingen:

• Richtlijn ontwikkeling beenprothesen (Proguide project)
• Richtlijn ontwikkeling mono-articulaire orthesen (ORIVOO-project)
• GPH-code is applicatie van Cliq
• In informatiesystemen zoals HANDY-WIJZER.

Verdere informatie over het implementatietraject, zie Cliq – voorbereiding implementatie – project 2008.

Voor algemene informatie over Cliq: www.cliq.nl

Bronnen:

Eindrapport Cliq-1 en Projectvoorstel Cliq-2, beide op te vragen bij www.nictiz.nl
CD-ROM met resultaten Cliq-1, op te vragen bij de heer J. Baptist, NICTIZ.
Verdere informatie is ook op te vragen bij de projectleiders Cliq-2, mevr.dr. Y.F. Heerkens en ir. Th. Bougie

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.