Betere tbc-bestrijding dankzij onderzoek DNA van bacteriën
Array
DNA-fingerprinting in combinatie met epidemiologische informatie verbetert de tuberculosebestrijding in een grootstedelijk gebied. Dit concludeert Gerard de Vries, hoofd van de afdeling Tuberculosebestrijding van de GGD Rotterdam-Rijnmond in zijn proefschrift.
De Vries beveelt een pakket maatregelen aan voor de tuberculosebestrijding in grote steden, adviseert om de instrumenten en capaciteit van DNA-fingerprinting verder te ontwikkelen, en pleit voor regionale en internationale uitwisseling van ervaringen in grootstedelijke tuberculosebestrijdingsprogramma’s. De Vries promoveert op 27 februari aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Fingerprint
Tuberculose wordt veroorzaakt door een bacterie, de Mycobacterium tuberculosis. De Nederlandse laboratoria sturen vrijwel alle bacteriestammen naar het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) voor verdere analyse. Sinds 1993 wordt ook een stukje DNA van de bacterie in kaart gebracht, de zogenaamde fingerprint. Als twee bacterien hetzelfde zijn, vormen zij een cluster en bestaat er mogelijk een verband tussen de patienten van wie deze bacterien afkomstig zijn.
Infectie
Gerard de Vries heeft voor zijn promotieonderzoek een transmissie-classificatie-model ontwikkeld waarin de DNA-fingerprint en andere epidemiologische gegevens gebruikt werden om van alle tuberculosepatienten plaats en tijdstip van infectie te bepalen. Van de 2.636 patienten die tussen 1995 en 2006 in de regio Rotterdam werden vastgesteld, was 38% in het buitenland geïnfecteerd, 36% korter dan twee jaar en 18% langer dan twee jaar in Nederland geïnfecteerd.
Riscoprofiel
De Vries bestudeerde tevens de oorzaken van de hoge tuberculose-incidentie in Rotterdam, Schiedam en Vlaardingen. De hoge incidentie bleek gerelateerd aan het hoge percentage immigranten, en werd mede veroorzaakt door recente transmissie onder stedelijke immigranten en niet-immigranten. DNA-fingerprinting liet ook zien dat harddruggebruikers en daklozen in het bijzonder een verhoogd risico hadden op tuberculose. In 2002 werd daarom een screeningsprogramma gestart waarbij deze groep twee keer per jaar röntgenologisch op tuberculose werd onderzocht. Na vier jaar screening was het aantal patienten met dit risicoprofiel gedaald en toonde DNA-fingerprinting aan dat transmissie onder deze groepen statistisch significant gedaald was.
Ghana
Gerard de Vries is geboren in 1959 te Grootegast (Grongingen). Hij werkte na zijn studie geneeskunde drie jaar als hoofd van een ziekenhuis in Zambia en drie jaar als district medical officer in Ghana. Sinds 1999 werkt hij bij de GGD Rotterdam-Rijnmond als tuberculosearts en (sinds 2001) als hoofd van de afdeling Tuberculosebestrijding. In 2004 startte hij het onderzoek beschreven in dit proefschrift. De Vries is vanaf maart 2009 werkzaam bij het KNCV Tuberculosefonds in Den Haag, als hoofd van de Unit Nationaal. Daarnaast blijft hij parttime verbonden aan de afdeling Tuberculosebestrijding van de GGD Rotterdam-Rijnmond.
Bron: ErasmusMc
