Nederlanders worden gezonder én zieker
Array
Vandaag is bij Reed Business het nieuwe boek De gezondheidsepidemie verschenen. In dit boek schetsen onderzoekers van het RIVM en het SCP het gezondheidsklimaat van Nederland anno 2012. De gezondheidsepidemie laat zien dat het gezondheidsklimaat van Nederland in een levensgrote paradox verkeert: we worden namelijk zowel gezonder als zieker. Een paradox die we alleen kunnen begrijpen door ons te verdiepen in de wisselwerking tussen gezondheid en maatschappij.
Steeds gezonder…
We worden gezonder omdat we het overlijden van mensen steeds beter weten te voorkomen en uit te stellen. Met onze investeringen in preventie en medische behandelingen hebben we bereikt dat de levensverwachting sinds 2003 elk jaar met bijna 3 maanden stijgt, ofwel iedere week krijgen we er een weekend bij! Nog nooit waren er zoveel 100-jarigen als nu en het einde van de stijging is nog lang niet in zicht. De jaren die we er bij krijgen zijn meestal gezonde jaren waarin we actief kunnen zijn en geen last van beperkingen hebben.
Maar ook zieker
Tegelijkertijd is het zo dat steeds meer mensen een ziekte onder de leden hebben. Dat is zowel goed nieuws als slecht nieuws. Goed nieuws omdat het om een positieve ontwikkeling gaat: we zijn steeds beter in staat om ziekten in een vroeg stadium op te sporen en te behandelen. Dodelijke ziekten worden chronisch, waardoor we dus wel langer met die ziekte moeten leven. Slecht nieuws omdat we met onze aandacht voor gezondheid geen maat weten te houden. Bijna alle dingen die we dagelijks doen worden langs een meetlat gelegd: zijn we gezond bezig of niet?
Wetenschappers vinden steeds weer nieuwe gezondheidsrisico’s en sturen daarover alarmerende berichten de wereld in. Soms terecht maar soms ook niet. En vaak zijn de berichten ook nog eens tegenstrijdig, waardoor de verwarring alleen maar groter wordt.
Neem het beeld dat wij voorgeschoteld krijgen over obesitas. Als je de media moet geloven, dan stevenen we in Nederland af op een heuse epidemie van overgewicht en obesitas. Kijken we echter naar de cijfers die het CBS hierover publiceert, dan is relativering op zijn plaats. Vooral in de jaren negentig is het aantal mensen met overgewicht en obesitas behoorlijk toegenomen, terwijl sinds 2000 het percentage redelijk stabiel is gebleven, zeker voor vrouwen en kinderen.
Ziek en ziekmakend zijn rekbare begrippen. In onze jachtige en veeleisende samenleving kunnen veel mensen het tempo niet bijhouden of aan de verwachtingen voldoen. We hebben de samenleving zo ingericht dat hulp en ondersteuning afhankelijk zijn van een ziektelabel. Soms terecht maar soms ook niet. Er is een sterke tendens om onze sociale problemen te individualiseren en te medicaliseren. Opvoedingsproblemen zijn daarvan een goed voorbeeld.
Meer gezondheid, minder ziekte
In het boek schetsen de auteurs ook een uitweg uit de paradox. Die begint met een helder begrip van wat gezondheid is en wat mensen het gevoel geeft gezond te zijn. Dan blijkt dat participatie: ‘kunnen doen wat je wilt doen’ een sleutelbegrip is om jezelf (ook met een ziekte) gezond te vinden. Dat kan beginnen met lokale verbanden van gemeente, zorgverleners en zorgverzekeraars.
Auteur Johan Polder: “Het wordt tijd om het beleid ten aanzien van gezondheid te veranderen. Daarvoor is een verandering in benadering noodzakelijk, waarbij wij als burgers, aangespoord door overheid en hulpverlenende instanties gaan benadrukken wat gezónd is in plaats van wat ‘ziek’ is. Wat er echt toe doet, is dat een mens zich gezond voelt en de dingen kan doen die hij graag zou willen doen.â€
Over de auteurs
De gezondheidsepidemie is geschreven door onderzoekers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).
Johan Polder is als hoogleraar gezondheidseconomie verbonden aan het departement Tranzo van de Universiteit van Tilburg. Daarnaast is hij verbonden aan het centrum Volksgezondheid Toekomstverkenningen van het RIVM. Sjoerd Kooiker is sociaal wetenschapper en is gespecialiseerd in Welzijnsvraagstukken. Hij werkt bij het Sociaal en Cultureel Planbureau. Fons van der Lucht werkt als medisch socioloog bij het centrum Volksgezondheid Toekomstverkenningen van het RIVM.
Over het boek
Dit boek is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over de wisselwerking tussen gezondheid en maatschappij. Een zeer toegankelijk geschreven boek dat cruciale begrippen als ’gezondheid’, ‘levensverwachting’ en ‘de kosten van de zorg’ begrijpelijk uitlegt. Een boek dat relativeert en helpt om met een frisse blik naar plaats van gezondheid in de samenleving te kijken. Een boek tot slot dat wil aanzetten tot maatschappelijk debat over wat we toch het allerbelangrijkste in het leven vinden.
Het boek leent zich daarmee uitstekend als aanvulling op onderwijsmateriaal voor opleidingen binnen het vakgebied ‘Gezondheidszorg’ voor MBO, HBO en WO.
De gezondheidsepidemie. Waarom we gezonder en zieker worden is een uitgave van Reed Business. Het boek is verkrijgbaar via de website www.elseviergezondheidszorg.nl
Auteurs: J. Polder / S. Kooiker / F. van der Lucht / ISBN: 9789035233355 / Uitgave: 1e druk 2012 / Prijs: € 14,95 / aantal pagina’s: 140
