Afscheid Pieter Vos, secretaris RVZ
Array
Nieuwe verhoudingen tussen arts en patient gaat het zorglandschap veranderen. Met die overtuiging nam Pieter Vos afscheid als secretaris van de RVZ. Afgaande op de andere sprekers lijkt hij ook gelijk te krijgen: “De nieuwe spreekkamer is van de patient.” Of hij op 15 november echt afscheid nam, is minder duidelijk: “Ik werk gewoon door.”
Het grote aantal mensen in de zaal van de Van Nellefabriek maakte duidelijk hoe groot het netwerk is, dat Pieter Vos in zijn 28 jaar als secretaris van de RVZ (en daarvoor de Nationale Raad voor de Volksgezondheid) opgebouwd heeft. En het gekozen onderwerp bij zijn afscheid, `de nieuwe spreekkamer’ zegt veel over zijn voorliefde voor complexe vraagstukken met veel kansen voor innovaties.
Regisseur
In Marcel Levi vond hij direct een overtuigde medestander. “De arts is niet meer per se de regisseur”, opende hij zijn voordracht. “Het overgrote deel van de situaties in de zorg leent zich voor een actievere houding van de patient, en dat maakt het werk ook leuker.” Door sub- en zelfs superspecialisatie krijgen mensen met steeds meer verschillende artsen te maken, die alleen nog maar in ziektes denken en niet aan de mens daarachter. “Zo’n arts kan bijvoorbeeld besluiten een nier te vervangen. Dat lost dan lokaal een probleem op, maar het kan zijn dat de patient daar overall juist zieker van wordt. De dokter moet zich steeds afvragen wat een effectieve behandeling is, of de patient er baat bij heeft, en of de patient het ook echt wil. En hij moet beter kijken naar de patient. Gewoon de dialoog beginnen. Misschien dat die patient dan toch een directieve houding van de arts verlangt. Maar als een patient mee wil denken, moet daar ook ruimte voor zijn.”
“Dat soort shared decision making”, zei tweede spreker Carina Hilders, “moeten artsen nog leren.” Als projectleider van visiedocument `Medisch specialist 2015′ gaf ze ook een toekomstbeeld: die specialist is goed in z’n vak, communiceert met de samenleving, werk in netwerken en handelt zijn spreekuur met Skype af. De patient doet steeds meer aan zelfmanagement en besluit samen met de arts over de behandeling. Kortom, “een drukke baan, maar het voelt goed.” Die nieuwe verhouding in de spreekkamer kost extra tijd, luidt dan vaak de kritiek. Onterecht volgens Hilders: “In het begin duurt het langer, maar dat win je daarna terug.” Daarbij kan ook aan `kijk- en luistergeld’ gedacht worden. De geïnvesteerde tijd levert immers ook iets op. Hoe dan ook, Hilders conclusie was niet anders dan die van Levi: “Het wordt in ieder geval leuker.”
Persoonlijke zorgnetten
Jan Kremer kon op instemming van Pieter Vos rekenen toen hij het over disruptive innovations in de zorg had: “Die maken zaken eenvoudiger. Dat is wat we nodig hebben in de zorg.” Onderdeel daarvan is wat Kremer, vrij naar Prince, TIFKAP noemde: “The Indivual Formerly Known As Patient.” Vervelend woord ook, dat `patient’, vindt hij: “Uit het Latijn, waar het `geduld’, `lijden’ en `volhouden’ betekent.” Kremer weet waarover hij praat, want hij staat aan de wieg van de digitale IVF-poli. “Daar zie je dat patienten veel meer kunnen dan wij denken.” Ze kunnen meekijken in hun elektronisch dossier, krijgen binnen 24 uur antwoord op hun vragen en communiceren intensief met elkaar op een internetplatform. Mensen gaan dus persoonlijke zorgnetten maken: plekken op internet waar al hun gegevens over gezondheid bij elkaar staan. “We krijgen uiteindelijk in feite 16 miljoen ziekenhuizen, want over twintig jaar heeft iedereen zo’n plek. De nieuwe spreekkamer is van de patient.”
Regeerakkoord
De nieuwe spreekkamer is ook zeker een onderwerp van Pieter Vos, die op 15 november niet alleen afscheid nam, jarig was, en met pensioen ging, maar ook nog eens geridderd werd. Daarna volgen lovende woorden van RVZ-voorzitter Rien Meijerink, die onder meer aangaf dat Vos met focusgroepen, samenwerkingsverbanden en een nieuwe presentatie van de adviezen ook de manier van werken van de raad vernieuwd had.
Paul Huijts, directeur-Generaal Gezondheidszorg van het ministerie, werkte de parallel verder uit. “Naast de nieuwe patient is er de nieuwe secretaris. En dat is niet iemand die alleen volgzaam opschrijft wat de erudiete raadsleden zeggen. Het is ook terug te lezen in de titels van de adviezen: `Beter zonder de AWBZ,’, `Gezond zonder zorg’ en `Redzaam ouder’. Typische Pieter Vos-onderwerpen.” Onderwerpen ook, die invloed hebben gehad. Als bewijs las Huijts een passage voor uit het regeerakkoord. “Dat had zo van Pieter kunnen zijn.”
Klaas komt
Maar het slotakkoord was stilistisch dan toch weer anders. Pieter Vos (“Ik werk gewoon door”) liet er geen gras over groeien: “Er waart een spook door de gezondheidszorg. Technologie, 2.0, de kennisrevolutie: het is een ontembare ontwikkeling. `Klaas komt’, zeiden wij dan vroeger. De nieuwe spreekkamer is ook onontkoombaar omdat we dadelijk geen personeel meer hebben. En omdat ingrepen en andere beleidsreflexen niet blijken te werken.” Een nieuwe patient dus, in een nieuwe spreekkamer: “De kennis-asymmetrie gaat verdwijnen; het zorglandschap verandert. Ook als het gaat om de plichten van een patient, hoewel we die consequentie nog niet willen trekken.”
Over zijn 28 jaar als secretaris was hij ten slotte kort: “Je gaat naar je werk om taakjes uit te voeren. En als je die nou maar zo goed mogelijk uitvoert, word je ooit misschien kampioen.”
bron: RVZ
