Scherpe keuzes in ontwikkeling van tuberculosevaccins
Array
Schaarse financiële middelen dwingen tot het maken van scherpe keuzes in de ontwikkeling van nieuwe vaccins tegen tuberculose. Omdat niet alle kandidaat-vaccins ondersteund kunnen worden, heeft TBVI (Tuberculose vaccin initiatief) een methode ontwikkeld om de juiste beslissingen te nemen waarmee toch vooruitgang geboekt kan worden: portfolio management. Dat staat in het jaarverslag 2013 van de stichting, dat vandaag is uitgekomen.
Tuberculose kost jaarlijks 1,3 miljoen levens, veelal, maar niet alleen, in Azië en Afrika. Het is niet alleen een persoonlijk drama voor veel gezinnen, maar het raakt ook economieën wereldwijd, en niet alleen in ontwikkelingslanden. Volgens zeer voorzichtige schattingen, bedragen de directe kosten van tuberculose binnen de EU minimaal 537 miljoen euro per jaar. Vanwege de stijgende aantallen mensen die besmet zijn met resistente stammen van tuberculose, zullen deze kosten in de nabije toekomst alleen maar stijgen.
De ziekte kan niet worden uitgeroeid zonder nieuwe vaccins, zo blijkt uit diverse studies van de wereldgezondheidsorganisatie WHO. Daarom werkt TBVI, samen met haar ruim 50 onderzoekspartners, aan de ontwikkeling van verschillende soorten nieuwe vaccins en biomarkers (indicatoren die gebruikt worden om bijvoorbeeld vast te stellen of iemand ziek is, of iemand beschermd is tegen ziekte, of wat het succes van behandeling zal zijn). Er zijn vaccins nodig om baby’s, kinderen en volwassenen te beschermen tegen tbc, maar ook om de lange en zeer zware behandeling van patiënten te verkorten.
In de afgelopen jaren zijn tientallen nieuwe kandidaat-vaccins ontwikkelen in laboratoria, en er worden nog steeds nieuwe ontwikkeld. Veel daarvan staan op het punt om getest te worden bij mensen, wat erg duur is en waarvoor nauwelijks geld beschikbaar is. Daarom heeft TBVI de portfolio management methode ontwikkeld: een zeer effectieve en efficiënte methode om bij de ontwikkeling van nieuwe vaccins toch vooruitgang te boeken. Het is een beslismodel dat op zoek gaat naar het maximaliseren van de kans op succes tegen acceptabele kosten en risico’s.
Volgens Jelle Thole, directeur van TBVI, worden via deze aanpak scherpe criteria gebruikt om de meest veelbelovende kandidaat-vaccins te selecteren, en worden ook nieuwe vaccinkandidaten toegelaten tot de portfolio om de diversiteit te vergroten. “Door prioriteiten te stellen willen we de beste kandidaten selecteren voor verdere ontwikkeling, en willen we stoppen met de ontwikkeling van andere kandidaten die minder veelbelovend lijken. De belangrijkste selectiecriteria die we gebruiken zijn: technische haalbaarheid, de tijdsduur van de ontwikkeling, randvoorwaarden voor brede toepassing in arme landen, verwachte verbetering van de gezondheidssituatie, commerciële risico’s en vooruitzichten van de vaccin kandidaat.”
“Maar het is ook belangrijk om te garanderen dat ook nieuwe, veelbelovende kandidaten toegelaten kunnen worden tot de portfolio,” vervolgt hij. De ontwikkeling van een uitgebalanceerd en gevarieerd portfolio is een proces dat gebaseerd is op een continue stroom van goede wetenschappelijke concepten, ideeën en kandidaat-vaccins. De grootste uitdagingen zijn het feit dat we onvoldoende weten hoe het immuunsysteem werkt in relatie tot de tuberculosebacterie, het gebrek aan indicatoren die de mate van bescherming aangeven en de gebrekkige voorspellende waarde van de diermodellen die we nu hebben. Verschillende vaccinkandidaten in de huidige portfolio zijn gebaseerd op het concept van essentiële antigenen en gewenste immuunrespons. TBVI wil de huidige portfolio verbreden door vaccins toe te voegen met nieuwe werkingsmechanismen waardoor de kans om een goed werkzaam nieuw vaccin te vinden, wordt vergroot.
