Wetenschappers ontcijferen kanker met nieuwe techniek
Array
Visuele vingerafdruk van tumor voorspelt verloop en maakt optimale behandeling mogelijk
Wetenschappers van Maastricht UMC+ en MAASTRO Clinic hebben een techniek ontwikkeld om het verloop van kanker bij patiënten te voorspellen met behulp van medische beeldvorming. Door het toepassen van zogeheten ‘radiomics’ kan voor het eerst een visuele vingerafdruk worden gemaakt met gedetailleerde informatie van een tumor. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van standaard visualisatietechnieken die in ieder ziekenhuis aanwezig zijn. Met de specifieke informatie kan de meest optimale behandeling per individuele patiënt worden gekozen en ingezet. In het prestigieuze wetenschappelijk tijdschrift Nature Communications publiceren de onderzoekers de veelbelovende resultaten.
Tumoren kunnen sterk verschillen in eigenschappen. Zo variëren ze bijvoorbeeld in vorm, grootte of samenstelling. Met medische visualisatietechnieken, zoals een CT-scan, kunnen sommige aspecten op een eenvoudige manier zichtbaar worden gemaakt. Die afbeelding zegt op zichzelf nog niets over hoe de tumor zich zal gaan ontwikkelen. De wetenschappers tonen in een groot internationaal onderzoek, gezamenlijk geleid door Maastricht UMC+ en Harvard Medical School in Boston, aan dat dit met de nieuwe radiomics techniek wel kan.
Ontcijferen
Voor het onderzoek zijn 440 eigenschappen van in totaal 1.019 CT-scans van longkanker- en hoofd-halskankerpatiënten gekwantificeerd. Dat houdt in dat tumoreigenschappen van een scan met behulp van een computerprogramma worden uitgedrukt in getallen, waardoor een soort blauwdruk van de specifieke tumor ontstaat. “Met die data kun je bij wijze van spreken het geheim van iedere afzonderlijke tumor ontcijferen,” zegt prof. dr. Philippe Lambin, hoogleraar radiotherapie van Maastricht UMC+. “Dat is dan ook bijzonder waardevolle informatie waarmee onder andere het verloop van de kanker kan worden voorspeld. Vervolgens kunnen bijvoorbeeld patiënten worden geïdentificeerd die baat hebben bij zwaardere medicatie. En dat op een eenvoudige, niet pijnlijke en kosteneffectieve manier.”
Wereldwijd
Momenteel werken de wetenschappers aan software om de techniek in klinieken wereldwijd tegen lage kosten inzetbaar te maken. “Om het computerprogramma te gebruiken is verder geen aanvullende kennis nodig over medische visualisatietechnieken en is dus een ideale aanvulling op de huidige middelen in het ziekenhuis,” zegt klinisch fysicus André Dekker van MAASTRO Clinic. Ook de farmaceutische industrie heeft zijn pijlen inmiddels al gericht op radiomics. Dr. Hugo Aerts, verbonden aan Maastricht UMC+ en momenteel werkzaam als wetenschapper aan Harvard University, legt uit waarom: “Wanneer je, voordat je met een therapie start, gedetailleerde informatie hebt over een tumor kun je de behandeling op de individuele patiënt aanpassen. Die zogeheten ‘personalized medicine’ kan er namelijk voor zorgen dat behandelingen veel beter werken. Radiomics zou dan ook wel eens een grote invloed kunnen hebben op de ontwikkeling van persoonlijke medicatie in de farmaceutische industrie.”
Radboudumc in Nijmegen, VU Medisch Centrum in Amsterdam en twee Amerikaanse instituten: Moffit Cancer Center in Florida en Harvard Medical School in Boston werkten ook mee aan het onderzoek. Het onderzoek werd gefinancierd door het Nederlands Kankerinstituut, de Europese Unie en de US National Institutes of Health.
