Ziekenhuizen laten het afgelopen jaar wederom stabiele positieve financiële ontwikkeling zien
ArrayDe financiële positie van ziekenhuizen laat ook in 2019 een verbetering zien. Het is echter de vraag of het voldoende is om de financiële consequenties van COVID-19 op te vangen. De gemiddelde solvabiliteit laat wederom een stijging zien en bedraagt nu bijna 30% (29,8%). Tevens is de liquiditeitspositie verbeterd. Het totaal aan liquide middelen is de afgelopen twee jaar met circa 20% toegenomen. De gemiddelde omvang ligt met circa één maand van de omzet echter aan de ondergrens van wat financieel gewenst is. Dit blijkt uit de resultaten van de ZorgRating Benchmark die zijn geanalyseerd door Finance Ideas in samenwerking met Drs. P.M. Langenbach, Voorzitter Raad van Bestuur Maasstad Ziekenhuis Rotterdam, waarbij de cijfers zijn gebaseerd op de jaarverslagen van circa 80% van alle algemene en topklinische ziekenhuizen over de periode 2009 tot en met 2019.
Operationele kasstroom van ziekenhuizen stabiel
De marges zijn het afgelopen jaar stabiel gebleven, maar kennen nog steeds een relatief laag niveau. De operationele kasstroom (uitgedrukt in EBITDA) als percentage van de omzet blijft de afgelopen drie jaar op een stabiel niveau van circa 9,0%. Hiermee lijkt de forse daling die vanaf 2010 is ingezet te zijn gestopt, maar een verbetering voor het vergroten van de investeringscapaciteit is nog niet waarneembaar. Ook het resultaat ten opzichte van de omzet ligt al jaren rond een stabiel, maar relatief laag niveau van circa 1,4%.
Rentelasten dalen fors
Opvallend is dat de totale rentelasten met bijna 9% zijn gedaald. Dit komt door een afname van de totale leningportefeuille. Daarnaast is ook de huidige lage rente bij nieuwe leningen en herfinancieringen een mogelijke verklaring. De lagere rentelasten komen niet tot uiting in een hoger resultaat mede als gevolg van hogere afschrijvingen. De totale afschrijvingen zijn in 2019 met circa 2% gestegen.
Drs. P.M. Langenbach, Associate Professor in Finance bij TIAS School for Business and Society en Voorzitter Raad van Bestuur Maasstad Ziekenhuis Rotterdam
“Als ziekenhuizen zijn we met elkaar in staat geweest onze financiële positie jaar op jaar te verbeteren om te voldoen aan het toegenomen risicoprofiel en de eisen die banken aan ons stellen. De marges blijven echter flinterdun. Dit betekent dat ziekenhuizen niet in staat zijn grote schokken zoals tijdens de COVID-19 crisis op te vangen. De recente afspraken met zorgverzekeraars zijn dan ook van cruciaal belang. Met de afspraken zijn faillissementen afgewend, maar de hoognodige innovatie en de problematiek op de arbeidsmarkt vragen om financiële slagkracht. Het is te hopen dat ziekenhuizen ook de komende jaren weer in staat zijn de financiële druk op te vangen en te blijven innoveren.”
Drs. P. Diepstraten, Partner Finance Ideas
“2019 ligt alweer even achter ons en de financiële prestaties uit het verleden bieden, zeker in tijden van de COVID-19 crisis, weinig zekerheid voor de toekomst. Het biedt wel enig comfort om te zien dat ziekenhuizen hun financiële vertrekpositie voor de crisis hebben weten te verbeteren en hiermee in staat moeten zijn om lichte schokken op te vangen. De verschillen onderling zijn echter nog steeds groot. Dit betekent op termijn een verdere (financiële) tweedeling in het ziekenhuislandschap. Alleen de ziekenhuizen met een gezonde financiële buffer en voldoende operationele marge zijn in staat om zich snel na de crisis aan te passen aan het nieuwe businessmodel dat zorg op de juiste plek en technologische ontwikkelingen van hen vraagt.”
Uitgaven voor dure geneesmiddelen stabiliseren na jaren van groei
Hoewel de EBITDA (ten opzichte van de omzet) een stabiel niveau laat zien (tussen de 9% en 9,2%), zijn er wel verschillen waarneembaar in de onderliggende drivers. Als gevolg van CAO-afspraken zijn de personeelslasten relatief toegenomen met circa 1,2% ten opzichte van de totale omzet. Deze stijging is grotendeels gecompenseerd door een daling van de overige bedrijfskosten. De patiëntgebonden kosten kennen bijvoorbeeld een relatieve daling van circa 1% ten opzichte van de omzet. Hiermee lijken de uitgaven voor dure geneesmiddelen (als onderdeel van de patiëntgebonden kosten) zich, na een aantal jaar van forse groei, te stabiliseren.
Compensatiemaatregelen bepalend voor de financiële gezondheid en investeringscapaciteit
De blijvend relatief lage marges en de beperkte liquide middelen lijken onvoldoende om de COVID-19 risico’s op te vangen en tegelijkertijd voldoende investeringscapaciteit te behouden. Het uiteindelijke effect van de compensatiemaatregelen die de ziekenhuizen zijn overeengekomen met de zorgverzekeraars is mede bepalend voor de financiële gezondheid en investeringscapaciteit van de ziekenhuizen.
Over het onderzoek en de resultaten
De ZorgRating benchmark wordt jaarlijks uitgevoerd door Finance Ideas en brengt de financiële prestaties en kredietwaardigheid van ongeveer 900 zorginstellingen in kaart. In één oogopslag een vergelijking van de financiële prestaties en kredietwaardigheid van zorginstellingen in Nederland. Door zestien financiële en operationele ratio’s te berekenen en te wegen tot een individuele ZorgRating, is het mogelijk zorginstellingen over de afgelopen vijf jaar met elkaar te vergelijken.
Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met Drs. P.M. Langenbach, Associate Professor in Finance bij TIAS School for Business and Society en Voorzitter Raad van Bestuur Maasstad Ziekenhuis Rotterdam.
Conclusies:
- De gemiddelde solvabiliteit stijgt in 2019 naar bijna 30%.
- De operationele kasstroom (uitgedrukt in EBITDA) als percentage van de omzet blijft de afgelopen drie jaar op een stabiel niveau van circa 9,0%.
- De totale rentelasten zijn met bijna 9% gedaald.
- De personeelskosten zijn ten opzichte van de omzet relatief sterk gestegen.
Bron: Finance Ideas
